ஸாலிம் பின் அப்துல்லாஹ் அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
என் தந்தை அவர்கள் கூறினார்கள், அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "பிலால் (ரழி) அவர்கள் இரவில் அதான் கூறுவார்கள், ஆகவே, இப்னு உம் மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் அதான் கூறும் வரை (ஸஹர்) உண்டு பருகுவதைத் தொடருங்கள்."
ஸாலிம் அவர்கள் மேலும் கூறினார்கள், "அவர்கள் ஒரு பார்வையற்ற மனிதராக இருந்தார்கள்; பொழுது விடிந்துவிட்டது என்று அவர்களிடம் கூறப்பட்டாலன்றி அவர்கள் அதான் கூற மாட்டார்கள்."
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ إِنَّ بِلاَلاً يُنَادِي بِلَيْلٍ، فَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يُنَادِيَ ابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ .
`அப்துல்லாஹ் பின் `உமர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "பிலால் (ரழி) அவர்கள் இரவில் பாங்கு சொல்வார்கள். ஆகவே, இப்னு உம் மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் பாங்கு சொல்லும் வரை நீங்கள் (ஸஹர்) உண்டு பருகுங்கள்."
حَدَّثَنَا عُبَيْدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ، عَنْ أَبِي أُسَامَةَ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ.وَالْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَائِشَةَ ـ رضى الله عنها ـ أَنَّ بِلاَلاً، كَانَ يُؤَذِّنُ بِلَيْلٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يُؤَذِّنَ ابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ، فَإِنَّهُ لاَ يُؤَذِّنُ حَتَّى يَطْلُعَ الْفَجْرُ . قَالَ الْقَاسِمُ وَلَمْ يَكُنْ بَيْنَ أَذَانِهِمَا إِلاَّ أَنْ يَرْقَى ذَا وَيَنْزِلَ ذَا.
ஆயிஷா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
பிலால் (ரழி) அவர்கள் இரவில் அதான் கூறுபவராக இருந்தார்கள், எனவே அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "இப்னு உம் மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் அதான் கூறும் வரை நீங்கள் உங்கள் உணவைத் (சாப்பிடுவதையும் குடிப்பதையும்) தொடருங்கள், ஏனெனில் அவர் விடியும் வரை அதான் கூற மாட்டார்கள்."
حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ أَبِي سَلَمَةَ، أَخْبَرَنَا ابْنُ شِهَابٍ، عَنْ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ ـ رضى الله عنهما ـ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم إِنَّ بِلاَلاً يُؤَذِّنُ بِلَيْلٍ فَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يُؤَذِّنَ ـ أَوْ قَالَ حَتَّى تَسْمَعُوا ـ أَذَانَ ابْنِ أُمِّ مَكْتُومٍ . وَكَانَ ابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ رَجُلاً أَعْمَى، لاَ يُؤَذِّنُ حَتَّى يَقُولَ لَهُ النَّاسُ أَصْبَحْتَ.
அப்துல்லாஹ் பின் உமர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
நபி (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "பிலால் (ரழி) அவர்கள் (பொழுது விடிவதற்கு முன்) இரவிலேயே அதான் சொல்வார்கள். எனவே, அடுத்த அதான் சொல்லப்படும் வரை (அல்லது இப்னு உம் மக்தூம் (ரழி) அவர்களின் அதானைக் கேட்கும் வரை) நீங்கள் உண்ணுங்கள், பருகுங்கள்."
இப்னு உம் மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் கண்பார்வையற்றவராக இருந்தார். பொழுது விடிந்துவிட்டது என்று அவரிடம் சொல்லப்படும் வரை அவர் அதான் சொல்ல மாட்டார்.
حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُسْلِمٍ، حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ دِينَارٍ، سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ ـ رضى الله عنهما ـ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ إِنَّ بِلاَلاً يُنَادِي بِلَيْلٍ، فَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يُنَادِيَ ابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ .
`அப்துல்லாஹ் இப்னு `உமர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
நபி (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "பிலால் (ரழி) அவர்கள் இரவில் அதான் கூறுவார்கள். ஆகவே, இப்னு உம்மி மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் (ஃபஜ்ரு தொழுகைக்காக) அதான் கூறும் வரை நீங்கள் உண்ணலாம், பருகலாம்."
حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى، وَمُحَمَّدُ بْنُ رُمْحٍ، قَالاَ أَخْبَرَنَا اللَّيْثُ، ح وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ، سَعِيدٍ حَدَّثَنَا لَيْثٌ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، - رضى الله عنه - عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ قَالَ إِنَّ بِلاَلاً يُؤَذِّنُ بِلَيْلٍ فَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى تَسْمَعُوا تَأْذِينَ ابْنِ أُمِّ مَكْتُومٍ .
அப்துல்லாஹ் இப்னு மஸ்ஊத் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்: அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள்:
பிலால் (ரழி) அவர்கள் (இரவின் கடைசிப் பகுதியில் ஸஹர் நேரத்தை மக்களுக்கு அறிவிப்பதற்காக) அதான் சொல்வார்கள். எனவே, இப்னு உம்மி மக்தூம் (ரழி) அவர்களின் அதானை (அது ஸஹர் முடிவிலும் நோன்பு ஆரம்பத்திலும் சொல்லப்படும்) கேட்கும் வரை நீங்கள் உண்ணுங்கள், பருகுங்கள்.
அப்துல்லாஹ் இப்னு உமர் (ரழியல்லாஹு அன்ஹுமா) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
நான் அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறுவதைக் கேட்டேன்: பிலால் (ரழி) அவர்கள் இரவில் அதான் கூறுகிறார்கள், எனவே இப்னு உம்மி மக்தூம் (ரழி) அவர்களின் அதானைக் கேட்கும் வரை நீங்கள் உண்ணுங்கள், பருகுங்கள்.
حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ، حَدَّثَنَا أَبِي، حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، - رضى الله عنهما - قَالَ كَانَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مُؤَذِّنَانِ بِلاَلٌ وَابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ الأَعْمَى فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِنَّ بِلاَلاً يُؤَذِّنُ بِلَيْلٍ فَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يُؤَذِّنَ ابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ . قَالَ وَلَمْ يَكُنْ بَيْنَهُمَا إِلاَّ أَنْ يَنْزِلَ هَذَا وَيَرْقَى هَذَا .
இப்னு உமர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்: அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களுக்கு இரண்டு முஅத்தின்கள் இருந்தார்கள்; பிலால் (ரழி) அவர்களும், பார்வையற்றவரான இப்னு உмм மக்தூம் (ரழி) அவர்களும் ஆவர். அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள்:
பிலால் (ரழி) அவர்கள் இரவின் இறுதியில் (அதாவது ஸஹ்ரி நேரத்தில்) அதான் கூறுகிறார்கள். எனவே, இப்னு உмм மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் அதான் கூறும் வரை நீங்கள் உண்ணுங்கள், பருகுங்கள். மேலும் அவர் (அறிவிப்பாளர்) கூறினார்கள்: அவ்விருவரின் அதான்களுக்கு இடையே உள்ள கால இடைவெளி, ஒருவர் (மினாராவிலிருந்து) இறங்கி, மற்றவர் (அதான் சொல்வதற்காக) ஏறும் நேரத்தை விட அதிகமாக இருக்கவில்லை.
أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ إِنَّ بِلاَلاً يُؤَذِّنُ بِلَيْلٍ فَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يُنَادِيَ ابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ .
இப்னு உமர் (ரழி) அவர்களிடமிருந்து அறிவிக்கப்பட்டதாவது, அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள்:
"பிலால் (ரழி) அவர்கள் இரவில் அதான் கூறுகிறார்கள், எனவே இப்னு உம்மி மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் அதான் கூறும் வரை உண்ணுங்கள், பருகுங்கள்."
أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ، قَالَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ سَالِمٍ، عَنْ أَبِيهِ، أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ إِنَّ بِلاَلاً يُؤَذِّنُ بِلَيْلٍ فَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى تَسْمَعُوا تَأْذِينَ ابْنِ أُمِّ مَكْتُومٍ .
சலீம் (ரழி) அவர்கள், தம் தந்தை (ரழி) வாயிலாக அறிவிக்கிறார்கள், நபிகள் நாயகம் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள்:
"பிலால் (ரழி) அவர்கள் இரவில் அதான் சொல்வார், எனவே, இப்னு உம்மி மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் அதான் சொல்வதை நீங்கள் கேட்கும் வரை உண்ணுங்கள், பருகுங்கள்."
அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள்: 'பிலால் (ரழி) அவர்கள் இரவில் அதான் கூறுவார். எனவே, இப்னு உம்மி மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் அதான் கூறும் வரை உண்ணுங்கள், பருகுங்கள்.' அவர்கள் கூறினார்கள்: "அவ்விரண்டுக்கும் இடையில், ஒருவர் கீழே இறங்கி மற்றவர் மேலே ஏறுவதற்கு ஆகும் நேரத்தை தவிர வேறு இடைவெளி இருக்கவில்லை."
குபைப் பின் அப்துர்-ரஹ்மான் அவர்களின் தந்தையின் சகோதரியான உனைஸா (ரழி) அவர்கள் கூறினார்கள்:
"அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள்: 'இப்னு உம்மி மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் அதான் சொல்லும்போது, உண்ணுங்கள், பருகுங்கள்; பிலால் (ரழி) அவர்கள் அதான் சொல்லும்போது, உண்ணாதீர்கள், பருகாதீர்கள்.'"
حَدَّثَنِي يَحْيَى، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ إِنَّ بِلاَلاً يُنَادِي بِلَيْلٍ فَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يُنَادِيَ ابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ .
யஹ்யா அவர்கள், மாலிக் அவர்களிடமிருந்தும், அவர் அப்துல்லாஹ் இப்னு தீனார் அவர்களிடமிருந்தும், அவர் அப்துல்லாஹ் இப்னு உமர் (ரழி) அவர்களிடமிருந்தும் எனக்கு அறிவித்தார்கள்: அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "பிலால் (ரழி) அவர்கள் இரவு இருக்கும்போதே அதான் (பாங்கு) சொல்வார்கள். எனவே, இப்னு உம்மி மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் அதான் (பாங்கு) சொல்லும் வரை நீங்கள் உண்ணுங்கள், பருகுங்கள்."
மாலிக் அவர்கள் இப்னு ஷிஹாப் அவர்களிடமிருந்தும், அவர்கள் ஸாலிம் இப்னு அப்துல்லாஹ் அவர்களிடமிருந்தும் அறிவிக்க, யஹ்யா அவர்கள் எனக்கு அறிவித்தார்கள்: அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "பிலால் (ரழி) அவர்கள் இரவில் அதான் சொல்வார்கள். எனவே, இப்னு உம்மி மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் அதான் சொல்லும் வரை நீங்கள் உண்ணுங்கள், பருகுங்கள்."
இப்னு உம்மி மக்தூம் (ரழி) அவர்கள் ஒரு பார்வையற்ற மனிதராக இருந்தார்கள். அவரிடம் ஒருவர், "பொழுது புலர்ந்துவிட்டது. பொழுது புலர்ந்துவிட்டது" என்று சொல்லும் வரை அவர்கள் அதான் சொல்லமாட்டார்கள்.
وعن ابن عمر رضي الله عنهما قال: كان لرسول الله صلى الله عليه وسلم مؤذنان: بلال وابن أم مكتوم. فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم إن بلالا يؤذن بليل فكلوا واشربوا حتى يؤذن ابن أم مكتوم قال ولم يكن بينهما إلا أن ينزل هذا ويرقى هذا، ((متفق عليه))
இப்னு உமர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களுக்கு பிலால் (ரழி) மற்றும் இப்னு உம்மி மக்தூம் (ரழி) என இரண்டு முஅத்தின்கள் இருந்தார்கள். அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "பிலால் (ரழி) இரவின் கடைசிப் பகுதியில் அதான் கூறுகிறார். எனவே இப்னு உம்மி மக்தூம் (ரழி) அதான் கூறும் வரை நீங்கள் உண்ணுங்கள், பருகுங்கள்." இப்னு உமர் (ரழி) அவர்கள் மேலும் கூறினார்கள்: மேலும், அவர்களின் அதான்களுக்கு இடையிலான இடைவெளி, ஒருவர் (மினாராவிலிருந்து) இறங்கி மற்றவர் ஏறும் நேரத்தை விட அதிகமாக இருக்கவில்லை.