حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، قَالَ عَمْرٌو قُلْتُ لِطَاوُسٍ لَوْ تَرَكْتَ الْمُخَابَرَةَ فَإِنَّهُمْ يَزْعُمُونَ أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنْهُ. قَالَ أَىْ عَمْرُو، إِنِّي أُعْطِيهِمْ وَأُغْنِيهِمْ، وَإِنَّ أَعْلَمَهُمْ أَخْبَرَنِي ـ يَعْنِي ابْنَ عَبَّاسٍ ـ رضى الله عنهما ـ أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم لَمْ يَنْهَ عَنْهُ، وَلَكِنْ قَالَ أَنْ يَمْنَحَ أَحَدُكُمْ أَخَاهُ خَيْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ يَأْخُذَ عَلَيْهِ خَرْجًا مَعْلُومًا .
அம்ர் (அவர்கள்) அறிவித்தார்கள்: நான் தாவூஸ் (அவர்களிடம்) கூறினேன், "நீங்கள் முஃகாபரா (பங்கு விவசாயம்) முறையைக் கைவிட வேண்டும் என்று நான் விரும்புகிறேன், ஏனென்றால், நபி (ஸல்) அவர்கள் அதைத் தடை செய்ததாக மக்கள் கூறுகிறார்கள்." அதற்கு தாவூஸ் (அவர்கள்) பதிலளித்தார்கள், "ஓ அம்ர் அவர்களே! நான் நிலத்தைப் பங்கு விவசாயிகளுக்குக் கொடுத்து அவர்களுக்கு உதவுகிறேன். சந்தேகமில்லை; மிகவும் கற்றறிந்தவரான இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள், நபி (ஸல்) அவர்கள் அதைத் தடை செய்யவில்லை என்றும், மாறாக, 'ஒருவர் தம் சகோதரருக்கு ஒரு குறிப்பிட்ட வாடகையை வசூலிப்பதை விட, தம் நிலத்தை இலவசமாகக் கொடுப்பது அதிக நன்மை பயக்கும்' என்று கூறினார்கள் எனவும் என்னிடம் கூறினார்கள்."
حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى، أَخْبَرَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ، عَنْ عَمْرٍو، أَنَّ مُجَاهِدًا، قَالَ لِطَاوُسٍ انْطَلِقْ بِنَا إِلَى ابْنِ رَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ فَاسْمَعْ مِنْهُ الْحَدِيثَ عَنْ أَبِيهِ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم - قَالَ - فَانْتَهَرَهُ قَالَ إِنِّي وَاللَّهِ لَوْ أَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنْهُ مَا فَعَلْتُهُ وَلَكِنْ حَدَّثَنِي مَنْ هُوَ أَعْلَمُ بِهِ مِنْهُمْ - يَعْنِي ابْنَ عَبَّاسٍ - أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ لأَنْ يَمْنَحَ الرَّجُلُ أَخَاهُ أَرْضَهُ خَيْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ يَأْخُذَ عَلَيْهَا خَرْجًا مَعْلُومًا .
முஜாஹித் அவர்கள் தாவூஸ் அவர்களிடம் கூறினார்கள்:
அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களிடமிருந்து அவருடைய தந்தை (ரழி) அவர்கள் அறிவித்த நிலக் குத்தகை தொடர்பான ஹதீஸை இப்னு ராஃபிஃ பின் கதீஜ் அவர்களிடமிருந்து கேட்பதற்காக என்னுடன் வாருங்கள். அவர் (தாவூஸ்) அவரைக் கடிந்துகொண்டு கூறினார்கள்: அல்லாஹ்வின் மீது சத்தியமாக, அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் அதைத் தடை செய்திருந்தார்கள் என்று எனக்குத் தெரிந்திருந்தால், நான் அதை ஒருபோதும் செய்திருக்க மாட்டேன். ஆனால் அவர்களில் (அவர் இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்களைக் குறிப்பிட்டார்) இவ்விஷயத்தில் சிறந்த அறிவுள்ள ஒருவர் எனக்கு அறிவித்தார்கள், அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள்: ஒருவர் தன் சகோதரனுக்கு (பயிரிடுவதற்காக) தன் நிலத்தை சும்மா கொடுப்பது, அதற்காக நிர்ணயிக்கப்பட்ட வாடகையைப் பெறுவதை விடச் சிறந்தது.
وَحَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي عُمَرَ، حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنْ عَمْرٍو، وَابْنُ، طَاوُسٍ عَنْ طَاوُسٍ، أَنَّهُ كَانَ يُخَابِرُ قَالَ عَمْرٌو فَقُلْتُ لَهُ يَا أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ لَوْ تَرَكْتَ هَذِهِ الْمُخَابَرَةَ فَإِنَّهُمْ يَزْعُمُونَ أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنِ الْمُخَابَرَةِ . فَقَالَ أَىْ عَمْرُو أَخْبَرَنِي أَعْلَمُهُمْ بِذَلِكَ يَعْنِي ابْنَ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم لَمْ يَنْهَ عَنْهَا إِنَّمَا قَالَ يَمْنَحُ أَحَدُكُمْ أَخَاهُ خَيْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ يَأْخُذَ عَلَيْهَا خَرْجًا مَعْلُومًا .
தாவூஸ் அவர்கள், தாம் தமது நிலத்தைக் குத்தகைக்கு விட்டதாக அறிவித்தார்கள்; அதன் பேரில் அம்ர் அவர்கள் கூறினார்கள்:
நான் அவரிடம் (தாவூஸிடம்) கூறினேன்: அபூ அப்த் அர்-ரஹ்மான் அவர்களே, நீங்கள் இந்த நிலக் குத்தகையை விட்டுவிட வேண்டுமென நான் விரும்புகிறேன். ஏனெனில், அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் முகாபராவைத் தடை செய்ததாக அவர்கள் கூறுகிறார்கள். அவர் (தாவூஸ்) கூறினார்கள்: அம்ர் அவர்களே, எனக்கு இதை அறிவித்தவர் (அவர் இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்களைக் குறிப்பிட்டார்) அவர்களில் இதுபற்றி மிக அறிந்தவர். அவர் (இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள்) கூறினார்கள்: அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் அதை (நிலக் குத்தகையை) முழுமையாகத் தடை செய்யவில்லை; மாறாக, கூறினார்கள்: உங்களில் ஒருவர் தமது சகோதரருக்கு நிலத்தை இரவலாகக் கொடுப்பது, அதிலிருந்து ஒரு குறிப்பிட்ட அளவு விளைச்சலை அவர் பெறுவதை விட அவருக்குச் சிறந்தது.
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ كَثِيرٍ، أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ، عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ، قَالَ سَمِعْتُ ابْنَ عُمَرَ، يَقُولُ مَا كُنَّا نَرَى بِالْمُزَارَعَةِ بَأْسًا حَتَّى سَمِعْتُ رَافِعَ بْنَ خَدِيجٍ يَقُولُ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنْهَا . فَذَكَرْتُهُ لِطَاوُسٍ فَقَالَ قَالَ لِي ابْنُ عَبَّاسٍ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَمْ يَنْهَ عَنْهَا وَلَكِنْ قَالَ لأَنْ يَمْنَحَ أَحَدُكُمْ أَرْضَهُ خَيْرٌ مِنْ أَنْ يَأْخُذَ عَلَيْهَا خَرَاجًا مَعْلُومًا .
அம்ர் இப்னு தீனார் கூறினார்கள்:
இப்னு உமர் (ரழி) அவர்கள் கூறுவதை நான் கேட்டேன்: ராஃபி இப்னு கதீஜ் (ரழி) அவர்கள், 'அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் அதைத் தடை செய்துள்ளார்கள்' என்று கூறுவதை நான் கேட்கும் வரை, நாங்கள் குத்தகை விவசாயத்தில் எந்தத் தீங்கையும் காணவில்லை. எனவே நான் அதை தாவூஸ் அவர்களிடம் குறிப்பிட்டேன். அவர் கூறினார்கள்: இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள் என்னிடம் தெரிவித்தார்கள், அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் அதைத் தடை செய்யவில்லை, மாறாக கூறினார்கள்: உங்களில் ஒருவர் தன் சகோதரனுக்குக் கடன் கொடுப்பது, அவரிடமிருந்து ஒரு குறிப்பிட்ட தொகையை எடுத்துக்கொள்வதை விடச் சிறந்தது.
நான் தாவூஸ் அவர்களிடம், "அபூ அப்திர்-ரஹ்மான் அவர்களே, அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் முஃகாபராவைத் தடை செய்தார்கள் என்று மக்கள் கூறுகிறார்களே, நீங்கள் ஏன் அதை கைவிடுவதில்லை?" என்று கேட்டேன்.
அதற்கு அவர், "அம்ர் அவர்களே, நான் அவர்களுடைய நிலத்தை எடுத்து, அதில் விவசாயம் செய்து, அதற்குப் பகரமாக அவர்களுக்கு சிலவற்றைக் கொடுத்து உதவுகிறேன். மேலும், முஆத் பின் ஜபல் (ரழி) அவர்கள் இங்குள்ள மக்களுக்கு இதைச் செய்ய அனுமதித்தார்கள்" என்று கூறினார்.
அவர்களில் மிகவும் அறிவுள்ளவர் - அதாவது இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள் - அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் அதைத் தடை செய்யவில்லை என்றும், மாறாக, 'ஒருவர் தன் சகோதரருக்கு (நிலத்தை) அன்பளிப்பாகக் கொடுப்பது, அதற்கென ஒரு குறிப்பிட்ட வாடகையை அவர் பெறுவதை விடச் சிறந்தது' என்றே கூறினார்கள் எனவும் என்னிடம் தெரிவித்தார்கள்.
தாவூஸ் (ரழி) அவர்களிடமிருந்து அறிவிக்கப்பட்டதாவது, இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள், அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் இவ்வாறு கூறினார்கள் என்று தெரிவித்தார்கள்:
“உங்களில் ஒருவர் ஒரு குறிப்பிட்ட தொகையை வாடகையாகப் பெறுவதை விட, தனது சகோதரருக்கு (நிலத்தை)க் கொடுப்பது அவருக்குச் சிறந்ததாகும்.”