1102. وَفِي رِوَايَةِ عَمْرِوِ بْنِ شُعَيْبٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ جَدِّهِ عِنْدَ اِبْنِ مَاجَهْ: {أَنَّ ثَابِتَ بْنَ قَيْسٍ كَانَ دَمِيمً اوَأَنَّ اِمْرَأَتَهُ قَالَتْ: لَوْلَا مَخَافَةُ اللهُ إِذَا دَخَلَ عَلَيَّ لَبَسَقْتُ فِي وَجْهِهِ}.
1102. மற்றோர் அறிவிப்பில், ``ஸாபித் இப்னு கைஸ் அருவருப்பான தோற்றமுடையவராய் இருந்தார். அதனால் அவரின் மனைவி, ``அல்லாஹ்வின் அச்சம் எனக்கு இல்லை என்றால், அவர் என்னுடன் உறவு கொண்டபோது அவரின் முகத்தில் நான் உமிழ்ந்திருப்பேன்'' எனக் கூறினார் என அம்ர் இப்னு ஷுஐபு தம் தந்தை மற்றும் பாட்டனார் வாயிலாக அறிவித்தார்.
நூல்: இப்னு மாஜா
1103. وَلِأَحْمَدَ: مِنْ حَدِيثِ سَهْلِ بْنِ أَبِي حَثْمَةَ: {وَكَانَ ذَلِكَ أَوَّلَ خُلْعٍ فِي الْإِسْلَامِ}. بَابُ الطَّلَاقِأَحَادِيثُ فِي الطَّلَاقِ
1103. ``இதுதான் இஸ்லாமின் முதல் `குல்வு'வாக இருந்தது என ஸஹ்ல் இப்னு அபீ ஹஸ்மாஹ்(ரலி) வாயிலாக அஹ்மதில் இடம் உள்ளது.
1104. عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا- قَالَ: قَالَ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ {أَبْغَضُ الْحَلَالِ عِنْدَ اللهُ اَلطَّلَاقُ} رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ، وَابْنُ مَاجَهْ، وَصَحَّحَهُ الْحَاكِمُ، وَرَجَّحَ أَبُو حَاتِمٍ إِرْسَالَهُ.
1104. ``அனுமதிக்கப்பட்ட விஷயங்களிலேயே `தலாக்'தான் அல்லாஹ்வுக்கு மிகவும் கோபமூட்டக் கூடியது'' என்று இறைத்தூதர்(ஸல்) கூறினார்கள் என இப்னு உமர்(ரலி) அறிவித்தார்.
நூல்கள்: அபூ தாவூத், இப்னு மாஜா
இமாம் ஹாகிம்(ரஹ்) இதனை ஆதாரப்பூர்வமானது எனக் குறிப்பிட்டுள்ளார். இதனை `முர்ஸல்' என்பதே சரியானது என இமாம் அபூ ஹாதிம்(ரஹ்) குறிப்பிட்டுள்ளார்.
1105. وَعَنِ ابْنِ عُمَرَ - رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا {أَنَّهُ طَلَّقَ اِمْرَأَتَهُ - وَهِيَ حَائِضٌ - فِي عَهْدِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَسَأَلَ عُمَرُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ ذَلِكَ؟ فَقَالَ: " مُرْهُ فَلْيُرَاجِعْهَا، ثُمَّ لْيُمْسِكْهَا حَتَّى تَطْهُرَ، ثُمَّ تَحِيضَ، ثُمَّ تَطْهُرَ، ثُمَّ إِنْ شَاءَ أَمْسَكَ بَعْدُ، وَإِنْ شَاءَ طَلَّقَ بَعْدَ أَنْ يَمَسَّ، فَتِلْكَ الْعِدَّةُ الَّتِي أَمَرَ اللهُ أَنْ تُطَلَّقَ لَهَا النِّسَاءُ} مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.
1105. நபி(ஸல்) அவர்களின் காலத்தில் இப்னு உமர்(ரலி) தம் மனைவியை அவர் மாதவிலக்காக இருக்கும் நிலையில் விவாகரத்துச் செய்துவிட்டார். இது குறித்து உமர்(ரலி), நபி(ஸல்) அவர்களிடம் வினவியபோது, ``அவரை திருப்பி அழைத்துக் கொள்ளுமாறு அவருக்கு (உம் மகனுக்கு) கட்டளை இடுங்கள். பின்னர், அவள் மாதவிடாயிலிருந்து, மீண்டும் அவளுக்கு மாதவிடாய் ஏற்பட்டு பின்னர் அதிலிருந்து அவள் தூய்மையாகும் வரை அவளைத் தன்னிடம் நிறுத்திக் கொள்ளட்டும். அல்லது அவர் விரும்பினால் மாதவிடாய்க்குப் பின்னர், தொடாமலேயே விவாகரத்து செய்யட்டும். பெண்களை விவாகரத்து செய்வதற்கு இந்தக் கால வரம்பு (2:228) அல்லாஹ் இட்ட கட்டளையாகும்'' என்று இறைத்தூதர்(ஸல்) கூறினார்கள் என இப்னு உமர்(ரலி) அறிவித்தார்.
நூல்கள்: புகாரீ, முஸ்லிம்
1106. وَفِي رِوَايَةٍ لِمُسْلِمٍ: {مُرْهُ فَلْيُرَاجِعْهَا، ثُمَّ لْيُطَلِّقْهَا طَاهِرًا أَوْ حَامِلًا}.
1106. முஸ்லிமின் மற்றோர் அறிவிப்பில், ``அவளைத் திரும்ப அழைத்துக் கொள்ளுமாறு கட்டளையிடு! பின்னர், அவள் தூய்மையாய் இருக்கும் நிலையிலோ, கர்ப்பமாய் இருக்கும் நிலையிலோ, அவளை அவர் மணவிலக்குச் செய்யட்டும்'' என உள்ளது.
1107. وَفِي رِوَايَةٍ أُخْرَى لِلْبُخَارِيِّ: {وَحُسِبَتْ عَلَيْهِ تَطْلِيقَةً}.
1107. புகாரீயின் மற்றோர் அறிவிப்பின்படி, ``இது (அப்பெண்ணுக்கு) ஒரு தலாக்காக' கணக்கிடப்பட்டது'' என உள்ளது.
1108. وَفِي رِوَايَةٍ لِمُسْلِمٍ: قَالَ اِبْنُ عُمَرَ: {أَمَّا أَنْتَ طَلَّقْتَهَا وَاحِدَةً أَوْ اِثْنَتَيْنِ ؛ فَإِنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَمَرَنِي أَنْ أُرَاجِعَهَا، ثُمَّ أُمْهِلَهَا حَتَّى تَحِيضَ حَيْضَةً أُخْرَى، وَأَمَّا أَنْتَ طَلَّقْتَهَا ثَلَاثًا، فَقَدْ عَصَيْتَ رَبَّكَ فِيمَا أَمَرَكَ مِنْ طَلَاقِ اِمْرَأَتِكَ}.
1108. முஸ்லிமின் மற்றோர் அறிவிப்பில், (தம்மிடம் தலாக் குறித்து கேள்வி கேட்டவர்) ஒருவருக்கு பதிலளித்தபோது) இப்னு உமர்(ரலி), ``நீ அவளை ஒன்று அல்லது இரண்டு முறை தலாக் செய்திருந்தால் (நான் அவ்விதம் ஒருமுறை என் மனைவியை தலாக் செய்தபோது) இறைத்தூதர்(ஸல்) நான் அவளைத் திரும்ப அழைத்துக் கொண்டு, மற்றொரு மாதவிடாய்க் காலம் வரும் வரை அப்படியே அவளை வைத்திருந்து: அதிலிருந்து அவள் தூய்மையடையும் வரை காத்திருந்துவிட்டு பிறகு அவளுடன் உறவு கொள்ளும் முன்பே சொல்லிவிடு'' என்று எனக்குக் கட்டளையிட்டார்கள். (அவ்வாறே நீயும் செய்.) நீ அவளை (ஒரே சமயத்தில்) மூன்று தலாக் சொல்லிவிட்டால், உன் மனைவியை தலாக் சொல்ல உன் இறைவன் கட்டளை இட்ட வழிமுறையைக் கைவிட்டு அவனுக்கு நீ மாறு செய்தவானாய்'' எனக் கூறினார்கள்.
1109. وَفِي رِوَايَةٍ أُخْرَى: قَالَ عَبْدُ اللهُ بْنُ عُمَرَ: {فَرَدَّهَا عَلَيَّ، وَلَمْ يَرَهَا شَيْئًا، وَقَالَ: " إِذَا طَهُرَتْ فَلْيُطَلِّقْ أَوْ لِيُمْسِكْ}.
1109. அவளை என்னிடம் இறைத்தூதர்(ஸல்) திருப்பி அனுப்பிவிட்டார்கள். அந்த தலாக்கை அவர்கள் ஒரு பொருட்டாகக் கருதவில்லை. மேலும், ``அவள் தூய்மை அடைந்துவிட்டால், தலாக் செய்து கொள்ளட்டும்! அல்லது வைத்துக் கொள்ளட்டும்!'' என்று இறைத்தூதர்(ஸல்) கூறினார்கள் என அப்துல்லாஹ் இப்னு உமர்(ரலி) கூறினார் என (முஸ்லிமின்) மற்றோர் அறிவிப்பில் உள்ளது.
1110. وَعَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ - رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا- قَالَ: {كَانَ الطَّلَاقُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَأَبِي بَكْرٍ، وَسَنَتَيْنِ مِنْ خِلَافَةِ عُمَرَ، طَلَاقُ الثَّلَاثِ وَاحِدَةٌ، فَقَالَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ: إِنَّ النَّاسَ قَدْ اِسْتَعْجَلُوا فِي أَمْرٍ كَانَتْ لَهُمْ فِيهِ أَنَاةٌ، فَلَوْ أَمْضَيْنَاهُ عَلَيْهِمْ ؟ فَأَمْضَاهُ عَلَيْهِمْ}. رَوَاهُ مُسْلِمٌ.
1110. இறைத்தூதர்(ஸல்) மற்றும் அபூ பக்ர்(ரலி) அவர்களின் ஆட்சிக் காலத்திலும், இன்னும் உமர்(ரலி) அவர்களின் ஆரம்ப ஈராண்டு ஆட்சிக் காலத்திலும் மூன்று தலாக் (சொல்வது) ஒன்றாகவே கருதப்பட்டது. பின்னர் உமர்(ரலி), ``எதில் தாமதப்படுத்துவதற்கு அவகாசம் அளிக்கப்பட்டுள்ளதோ, அதில் மக்கள் அவசரப்படுகின்றனர். எனவே, இதனை (ஒரே சமயத்தில் விடப்படும் மூன்று தலாக்கை) அவர்கள் மீது செல்லுபடியாக்கினால், அதுவே சரியானதாய் இருக்கும்'' எனக் கூறி, அதனை செல்லுபடியாக்கினார் என இப்னு அப்பாஸ்(ரலி) அறிவித்தார்.
நூல்: முஸ்லிம்
குறிப்பு: அன்றைய சூழலைக் கருத்தில் கொண்டு உமர்(ரலி) இவ்வாறு கூறியுள்ளார்கள். ஆனால், இதனை தலாக்கிற்கு நிரந்தரச் சட்டமாகக் கருத முடியாது.
1111. وَعَنْ مَحْمُودِ بْنِ لَبِيدٍ قَالَ: {أُخْبِرَ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ رَجُلٍ طَلَّقَ اِمْرَأَتَهُ ثَلَاثَ تَطْلِيقَاتٍ جَمِيعًا، فَقَامَ غَضْبَانَ ثُمَّ قَالَ: " أَيُلْعَبُ بِكِتَابِ اللهُ تَعَالَى، وَأَنَا بَيْنَ أَظْهُرِكُمْ". حَتَّى قَامَ رَجُلٌ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ ! أَلَا أَقْتُلُهُ ؟} رَوَاهُ النَّسَائِيُّ وَرُوَاتُهُ مُوَثَّقُونَ.
1111. ஒருவர் தன் மனiவிக்கு மூன்று தலாக்கை ஒரு நேரத்தில் கூறிவிட்டார் என்ற செய்தி நபி(ஸல்) அவர்களிடம் தெரிவிக்கப்பட்டது. (உடனே) அவர்கள் கோபமாக எழுந்து, ``நான் உங்களுக்கு மத்தியில் இருக்கும்போதே, அவர் அல்லாஹ்வின் சட்டத்தில் விளையாடுகிறாரா?'' எனக் கூறினார்கள்.
ஒருவர் எழுந்து, ``இறைத்தூதர் அவர்களே! அவரை நான் கொன்றுவிடட்டுமா?'' என்று கேட்டார் என மஹ்மூது இப்னு லபீத்(ரலி) அறிவித்தார்.
இதன் அறிவிப்பாளர்கள் பலமானவர்கள்.
நூல்: நஸயீ
1112. وَعَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ - رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا- قَالَ: {طَلَّقَ أَبُو رُكَانَةَ أُمَّ رُكَانَةَ. فَقَالَ لَهُ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ " رَاجِعِ امْرَأَتَكَ "، فَقَالَ: إِنِّي طَلَّقْتُهَا ثَلَاثًا. قَالَ: " قَدْ عَلِمْتُ، رَاجِعْهَا} رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ.
1112. உம்மு ருகானவை அபூ ருகானா விவாகரத்துச் செய்துவிட்டார். அவரிடம், ``உன் மனiவியைத் திரும்ப அழைத்துக்கொள்!'' என இறைத்தூதர்(ஸல்) கூறினார்கள்.
``நான் அவளை மும்முறை தலாக் சொல்லிவிட்டேன்'' என அவர் கூறினார்.
``நான் நன்றாக அறிவேன். அவளைத் திரும்ப அழைத்துக் கொள்!'' என்று இறைத்தூதர்(ஸல்) கூறினார்கள் என இப்னு அப்பாஸ்(ரலி) அறிவித்தார்.
நூல்: அபூ தாவூத்
1113. وَفِي لَفْظٍ لِأَحْمَدَ: {طَلَّقَ أَبُو رُكَانَةَ اِمْرَأَتَهُ فِي مَجْلِسٍ وَاحِدٍ ثَلَاثًا، فَحَزِنَ عَلَيْهَا، فَقَالَ لَهُ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ " فَإِنَّهَا وَاحِدَةٌ} وَفِي سَنَدِهَا اِبْنُ إِسْحَاقَ، وَفِيهِ مَقَالٌ.
1113. அஹ்மதில், அபூ ருகானா தம் மனைவியை ஒரே அமர்வில் மூன்று தலாக் சொல்லிவிட்டார். பின்னர் அதற்காக வருந்தினார். அப்போது, ``மூன்று தலாக்குகளும் ஒன்றாகத்தான் கருதப்படும்'' என்று இறைத்தூதர்(ஸல்) அவரிடம் கூறினார்கள். மேற்கண்ட இரண்டு அறிவிப்புகளின் அறிவிப்பாளர் தொடரிலும் இப்னு இஸ்ஹாக் இடம் பெறுகிறார். இவர் விஷயத்தில் (ஹதீஸ் கலை வல்லுனர்களிடம்) பிரச்னை உள்ளது.
1114. وَقَدْ رَوَى أَبُو دَاوُدَ مِنْ وَجْهٍ آخَرَ أَحْسَنَ مِنْهُ: {أَنَّ رُكَانَةَ طَلَّقَ اِمْرَأَتَهُ سُهَيْمَةَ الْبَتَّةَ، فَقَالَ: "وَاللهِ مَا أَرَدْتُ بِهَا إِلَّا وَاحِدَةً، فَرَدَّهَا إِلَيْهِ النَّبِيُّ -صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ}
1114. இதனைவிடத் தெளிவாக அபூ தாவூதின் மற்றோர் அறிவிப்பில் உள்ளது. அதில்: அபூ ருகானா தம் மனைவியை ஒட்டு மொத்தமாக தலாக் செய்துவிட்டார். பின்னர், ``அல்லாஹ்வின் மீது ஆணையாக! நான் அதன் மூலம் ஒரு தலாக் கொடுக்கவே விரும்பினேன்'' என அவர் கூறினார். எனவே, சுஹைமாவை (உம்மு ருகானாவை) அவரிடமே திருப்பி அனுப்பிவிட்டார்கள் என உள்ளது.
1115. وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ {ثَلَاثٌ جِدُّهنَّ جِدٌّ، وَهَزْلُهُنَّ جِدٌّ: اَلنِّكَاحُ، وَالطَّلَاقُ، وَالرَّجْعَةُ} رَوَاهُ الْأَرْبَعَةُ إِلَّا النَّسَائِيَّ، وَصَحَّحَهُ الْحَاكِمُ.
1115. ``மூன்று விஷயங்கள்; அவற்றைப் பொறுப்புடன் கையாண்டாலும், அவற்றால் ஏற்படக்கூடிய விளைவுகள் ஏற்பட்டே தீரும். அவற்றை விளையாட்டாகக் கையாண்டாலும் அவற்றால் ஏற்படும் விளைவுகள் ஏற்பட்டே தீரும். 1, நிக்காஹ் 2, தலாக் 3, தலாக்கை திரும்ப பெறுதல்'' என்று இறைத்தூதர்(ஸல்) கூறினார்கள் என அபூ ஹுரைரா(ரலி) அறிவித்தார்.
நூல்கள்: அபூ தாவூத், திர்மிதீ மற்றும் இப்னு மாஜா.
இமாம் ஹாகிம்(ரஹ்) இதனை ஆதாரப்பூர்வமானது எனக் குறிப்பிட்டுள்ளார்.
1116. وَفِي رِوَايَةٍ لِابْنِ عَدِيٍّ مِنْ وَجْهٍ آخَرَ ضَعِيفٍ: {اَلطَّلَاقُ، وَالْعِتَاقُ، وَالنِّكَاحُ}.
1116. இப்னு அதீ வாயிலாக, பலவீனமான அறிவிப்புத் தொடராக மற்றோர் அறிவிப்பில், ``அவை: 1. தலாக் 2. அடிமையை விடுதலை செய்தல் 3. நிக்காஹ்'' என உள்ளது.
1117. وَلِلْحَارِثِ اِبْنِ أَبِي أُسَامَةَ: مِنْ حَدِيثِ عُبَادَةَ بْنِ اَلصَّامِتِ رَفَعَهُ: {لَا يَجُوزُ اللَّعِبُ فِي ثَلَاثٍ: اَلطَّلَاقُ، وَالنِّكَاحُ، وَالْعِتَاقُ، فَمَنْ قَالَهُنَّ فَقَدَ وَجَبْنَ} وَسَنَدُهُ ضَعِيفٌ.
1117. ``மூன்று விஷயங்களில் விளையாட்டு அனுமதிக்கப்படவில்லை. 1. தலாக் 2. நிக்காஹ் 3. அடிமையை விடுதலை செய்தல். யாரேனும் இவற்றை வாயால் மொழிந்தால், அது கடமையாகிவிடும்'' என்று இறைத்தூதர்(ஸல்) கூறினார்கள் என உபாதா இபனு ஸாமித்(ரலி) வாயிலாக ஹாரிஸ் இப்னு அபீ உஸாமா பலவீனமான அறிவிப்புத் தொடரில் பதிவிட்டுள்ளார்.
1118. وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: {إِنَّ اللهُ تَجَاوَزَ عَنْ أُمَّتِي مَا حَدَّثَتْ بِهِ أَنْفُسَهَا، مَا لَمْ تَعْمَلْ أَوْ تَكَلَّمْ} مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.
1118. ``என் சமுதாயத்தவர் தங்கள் உள்ளங்களில் எண்ணுவதைப் பேசாமல் இருக்கும் வரை அல்லது அவற்றைச் செயல்படுத்தாமல் இருக்கும் வரை அவர்களை அல்லாஹ் மன்னிக்கிறான்'' என்று இறைத்தூதர்(ஸல்) கூறினார்கள் என அபூ ஹுரைரா(ரலி) அறிவித்தார்கள்.
நூல்கள்: புகாரீ, முஸ்லிம்
1119. وَعَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ - رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا-، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: {إِنَّ اللهُ تَعَالَى وَضَعَ عَنْ أُمَّتِي الْخَطَأَ، وَالنِّسْيَانَ، وَمَا اسْتُكْرِهُوا عَلَيْهِ} رَوَاهُ اِبْنُ مَاجَهْ، وَالْحَاكِمُ، وَقَالَ أَبُو حَاتِمٍ: لَا يَثْبُتُ.
1119. என் சமுதாயத்தில் மறதியாகவோ, தவறுதலாகவோ அல்லது நிர்பந்தத்தின் காரணமாகவோ செய்யும் பாவங்களை அல்லாஹ் மன்னித்துவிட்டான்'' என்று இறைத்தூதர்(ஸல்) கூறினார்கள் என இப்னு அப்பாஸ்(ரலி) அறிவித்தார்.
நூல்கள்: இப்னு மாஜா, ஹாகிம்
இந்த அறிவிப்பு நிரூபணமாகவில்லை என அபூ ஹாதிம் கூறியுள்ளார்.
1120. وَعَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ - رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا- قَالَ: {إِذَا حَرَّمَ اِمْرَأَتَهُ لَيْسَ بِشَيْءٍ}. وَقَالَ: لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ اَلْأَحْزَاب:21. رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ.
1120. ``மனிதன் தன் மனைவியைத் தானாக ஹராமாக்கிக் கொண்டால், அது ஒரு பொருட்டல்ல, (அதை தலாக்காக கருத முடியாது)'' என்று இப்னு அப்பாஸ்(ரலி) கூறி, ``உண்மையில் அல்லாஹ்வின் தூதரிடமே உங்களுக்கு அழகிய முன்மாதிரி உள்ளது'' என்றும் கூறினார்.
நூல்: புகாரீ
குறிப்பு: காண்க புகாரீ ஹதீஸ் எண்: 5266, 5267
1121. وَلِمُسْلِمٍ: {إِذَا حَرَّمَ الرَّجُلُ عَلَيْهِ اِمْرَأَتَهُ، فَهِيَ يَمِينٌ يُكَفِّرُهَا}.
1121. ``மனிதன் தன் மனைவியைத் தனக்கு ஹராமாக்கிக் கொண்டால், அது சத்தியம் செய்ததாகும். எனவே, (அதை முறித்துவிட்டால்) அதற்குப் பரிகாரம் செய்தாக வேண்டும்'' என்று இப்னு அப்பாஸ்(ரலி) கூறினார் என முஸ்லிமில் உள்ளது.