صحيح البخاري

11. كتاب الجمعة

ஸஹீஹுல் புகாரி

11. வெள்ளிக்கிழமை தொழுகை

باب فَرْضِ الْجُمُعَةِ
ஜுமுஆ தொழுகை மற்றும் குத்பாவின் கட்டளை
حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ، قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الزِّنَادِ، أَنَّ عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ هُرْمُزَ الأَعْرَجَ، مَوْلَى رَبِيعَةَ بْنِ الْحَارِثِ حَدَّثَهُ أَنَّهُ، سَمِعَ أَبَا هُرَيْرَةَ ـ رضى الله عنه ـ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ ‏ ‏ نَحْنُ الآخِرُونَ السَّابِقُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، بَيْدَ أَنَّهُمْ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِنَا، ثُمَّ هَذَا يَوْمُهُمُ الَّذِي فُرِضَ عَلَيْهِمْ فَاخْتَلَفُوا فِيهِ، فَهَدَانَا اللَّهُ، فَالنَّاسُ لَنَا فِيهِ تَبَعٌ، الْيَهُودُ غَدًا وَالنَّصَارَى بَعْدَ غَدٍ ‏ ‏‏.‏
அபூ ஹுரைரா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறுவதை நான் கேட்டேன்: "நாம் (முஸ்லிம்கள்) (இவ்வுலகிற்கு) கடைசியாக வந்தவர்கள்; ஆனாலும், மறுமை நாளில் முதன்மையானவர்களாக இருப்போம்; முந்தைய சமுதாயத்தினருக்கு நமக்கு முன்னர் வேதங்கள் அருளப்பட்டிருந்தபோதிலும். மேலும், இது (வெள்ளிக்கிழமை) அவர்களுடைய நாளாக இருந்தது; அதைக் கொண்டாடுவது அவர்கள் மீது கடமையாக்கப்பட்டது, ஆனால் அவர்கள் அதில் கருத்து வேறுபாடு கொண்டனர். ஆகவே, அல்லாஹ் நமக்கு அதற்கான (வெள்ளிக்கிழமைக்கான) வழிகாட்டுதலை வழங்கினான்; மேலும், மற்ற எல்லா மக்களும் இவ்விஷயத்தில் நமக்கு பின்தங்கியே உள்ளனர்: யூதர்களின் (புனித நாள்) நாளை (அதாவது சனிக்கிழமை), கிறிஸ்தவர்களின் (புனித நாள்) நாளை மறுநாள் (அதாவது ஞாயிற்றுக்கிழமை) ஆகும்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب فَضْلِ الْغُسْلِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ، وَهَلْ عَلَى الصَّبِيِّ شُهُودُ يَوْمِ الْجُمُعَةِ أَوْ عَلَى النِّسَاءِ
வெள்ளிக்கிழமை குளிப்பதன் சிறப்பு
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ ـ رضى الله عنهما ـ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ ‏ إِذَا جَاءَ أَحَدُكُمُ الْجُمُعَةَ فَلْيَغْتَسِلْ ‏ ‏‏.‏
`அப்துல்லாஹ் பின் உமர்` (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "உங்களில் ஜும்ஆ(த் தொழுகை)க்கு வருபவர் குளித்துக்கொள்ளட்டும்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَسْمَاءَ، قَالَ أَخْبَرَنَا جُوَيْرِيَةُ، عَنْ مَالِكٍ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنْ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ ـ رضى الله عنهما ـ أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ، بَيْنَمَا هُوَ قَائِمٌ فِي الْخُطْبَةِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ إِذْ دَخَلَ رَجُلٌ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ الأَوَّلِينَ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فَنَادَاهُ عُمَرُ أَيَّةُ سَاعَةٍ هَذِهِ قَالَ إِنِّي شُغِلْتُ فَلَمْ أَنْقَلِبْ إِلَى أَهْلِي حَتَّى سَمِعْتُ التَّأْذِينَ، فَلَمْ أَزِدْ أَنْ تَوَضَّأْتُ‏.‏ فَقَالَ وَالْوُضُوءُ أَيْضًا وَقَدْ عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَأْمُرُ بِالْغُسْلِ‏.‏
இப்னு உமர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

உமர் பின் அல்-கத்தாப் (ரழி) அவர்கள் ஒரு வெள்ளிக்கிழமை நின்று உரை நிகழ்த்திக் கொண்டிருந்தபோது, நபிகள் நாயகம் (ஸல்) அவர்களின் தோழர்களில் ஒருவரும், முஹாஜிர்களில் (புலம்பெயர்ந்தவர்களில்) முதன்மையானவர்களில் ஒருவருமான ஒருவர் வந்தார். உமர் (ரழி) அவர்கள் அவரிடம், "இப்போது என்ன நேரம்?" என்று கேட்டார்கள். அவர், "நான் வேலையாக இருந்தேன், அதான் கேட்கும் வரை என் வீட்டிற்குத் திரும்ப முடியவில்லை. நான் உளூவைத் தவிர வேறு எதுவும் செய்யவில்லை" என்று பதிலளித்தார். அதைக் கேட்டு உமர் (ரழி) அவர்கள் அவரிடம், "அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் (வெள்ளிக்கிழமைகளில்) குளிக்குமாறு எங்களுக்குக் கட்டளையிடுவார்கள் என்பது உங்களுக்குத் தெரிந்திருந்தும், நீங்கள் உளூ மட்டும் செய்தீர்களா?" என்று கேட்டார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ صَفْوَانَ بْنِ سُلَيْمٍ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ، عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ ـ رضى الله عنه ـ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ ‏ غُسْلُ يَوْمِ الْجُمُعَةِ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ ‏ ‏‏.‏
அபூ சயீத் அல்-குத்ரீ (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "பருவ வயதை அடைந்த ஒவ்வொரு ஆண் (முஸ்லிம்)க்கும் வெள்ளிக்கிழமையன்று குளிப்பது கட்டாயமாகும்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الطِّيبِ لِلْجُمُعَةِ
வெள்ளிக்கிழமை (தொழுகைக்கு) செல்வதற்கு முன் வாசனைத் திரவியம் பூசிக்கொள்வது
حَدَّثَنَا عَلِيٌّ، قَالَ حَدَّثَنَا حَرَمِيُّ بْنُ عُمَارَةَ، قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ أَبِي بَكْرِ بْنِ الْمُنْكَدِرِ، قَالَ حَدَّثَنِي عَمْرُو بْنُ سُلَيْمٍ الأَنْصَارِيُّ، قَالَ أَشْهَدُ عَلَى أَبِي سَعِيدٍ قَالَ أَشْهَدُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ ‏ الْغُسْلُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ، وَأَنْ يَسْتَنَّ وَأَنْ يَمَسَّ طِيبًا إِنْ وَجَدَ ‏ ‏‏.‏ قَالَ عَمْرٌو أَمَّا الْغُسْلُ فَأَشْهَدُ أَنَّهُ وَاجِبٌ، وَأَمَّا الاِسْتِنَانُ وَالطِّيبُ فَاللَّهُ أَعْلَمُ أَوَاجِبٌ هُوَ أَمْ لاَ، وَلَكِنْ هَكَذَا فِي الْحَدِيثِ‏.‏ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ هُوَ أَخُو مُحَمَّدِ بْنِ الْمُنْكَدِرِ وَلَمْ يُسَمَّ أَبُو بَكْرٍ هَذَا‏.‏ رَوَاهُ عَنْهُ بُكَيْرُ بْنُ الأَشَجِّ وَسَعِيدُ بْنُ أَبِي هِلاَلٍ وَعِدَّةٌ‏.‏ وَكَانَ مُحَمَّدُ بْنُ الْمُنْكَدِرِ يُكْنَى بِأَبِي بَكْرٍ وَأَبِي عَبْدِ اللَّهِ‏.‏
அபூ ஸயீத் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
நான் சாட்சி கூறுகிறேன், அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "பருவ வயதை அடைந்த ஒவ்வொரு முஸ்லிமான ஆணுக்கும் வெள்ளிக்கிழமையன்று குளிப்பதும், மிஸ்வாக் கொண்டு தனது பற்களை சுத்தம் செய்வதும், அது கிடைத்தால் நறுமணம் பூசிக்கொள்வதும் கட்டாயமாகும்." அம்ர் (ஓர் உப அறிவிப்பாளர்) அவர்கள் கூறினார்கள், "குளிப்பது கட்டாயமாகும் என்பதை நான் உறுதிப்படுத்துகிறேன்; ஆனால் மிஸ்வாக் மற்றும் நறுமணம் பூசுவதைப் பொறுத்தவரை, அவை கட்டாயமானவையா இல்லையா என்பதை அல்லாஹ்வே மிக அறிந்தவன். ஆயினும், ஹதீஸின்படி அது அவ்வாறே (மேலே கூறப்பட்டவாறு) உள்ளது.")

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب فَضْلِ الْجُمُعَةِ
ஜுமுஆ (தொழுகை மற்றும் குத்பா)வின் சிறப்பு
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ سُمَىٍّ، مَوْلَى أَبِي بَكْرِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِي صَالِحٍ السَّمَّانِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ـ رضى الله عنه ـ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ ‏ مَنِ اغْتَسَلَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ غُسْلَ الْجَنَابَةِ ثُمَّ رَاحَ فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ بَدَنَةً، وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الثَّانِيَةِ فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ بَقَرَةً، وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الثَّالِثَةِ فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ كَبْشًا أَقْرَنَ، وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الرَّابِعَةِ فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ دَجَاجَةً، وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الْخَامِسَةِ فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ بَيْضَةً، فَإِذَا خَرَجَ الإِمَامُ حَضَرَتِ الْمَلاَئِكَةُ يَسْتَمِعُونَ الذِّكْرَ ‏ ‏‏.‏
அபூ ஹுரைரா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "எவரொருவர் வெள்ளிக்கிழமை அன்று ஜனாபத் குளியலைப் போன்று குளித்துவிட்டு, பின்னர் (தொழுகைக்காக) (முதல் நேரத்தில், அதாவது ஆரம்பத்தில்) செல்கிறாரோ, அவர் (அல்லாஹ்வின் பாதையில்) ஒரு ஒட்டகத்தை குர்பானி கொடுத்தவர் போலாவார்; மேலும் எவர் இரண்டாம் நேரத்தில் செல்கிறாரோ அவர் ஒரு பசுவை குர்பானி கொடுத்தவர் போலாவார்; மேலும் எவர் மூன்றாம் நேரத்தில் செல்கிறாரோ, அவர் ஒரு கொம்புள்ள ஆட்டுக்கடாவை குர்பானி கொடுத்தவர் போலாவார்; மேலும் எவர் நான்காம் நேரத்தில் செல்கிறாரோ, அவர் ஒரு கோழியை குர்பானி கொடுத்தவர் போலாவார்; மேலும் எவர் ஐந்தாம் நேரத்தில் செல்கிறாரோ அவர் ஒரு முட்டையை தர்மம் செய்தது போலாவார். இமாம் (வெளியே வந்து குத்பா பேருரையை நிகழ்த்தத் தொடங்கும் போது), வானவர்கள் குத்பாவைக் கேட்க ஆஜராகிவிடுவார்கள்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب
அத்தியாயம்
حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ، قَالَ حَدَّثَنَا شَيْبَانُ، عَنْ يَحْيَى، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّ عُمَرَ ـ رضى الله عنه ـ بَيْنَمَا هُوَ يَخْطُبُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ إِذْ دَخَلَ رَجُلٌ فَقَالَ عُمَرُ لِمَ تَحْتَبِسُونَ عَنِ الصَّلاَةِ فَقَالَ الرَّجُلُ مَا هُوَ إِلاَّ سَمِعْتُ النِّدَاءَ تَوَضَّأْتُ‏.‏ فَقَالَ أَلَمْ تَسْمَعُوا النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ ‏ إِذَا رَاحَ أَحَدُكُمْ إِلَى الْجُمُعَةِ فَلْيَغْتَسِلْ ‏ ‏‏.‏
அபூ ஹுரைரா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
உமர் (பின் அல்-கத்தாப்) (ரழி) அவர்கள் ஒரு வெள்ளிக்கிழமை அன்று குத்பா (சொற்பொழிவு) நிகழ்த்திக் கொண்டிருந்தபோது, ஒருவர் (பள்ளிவாசலுக்குள்) நுழைந்தார். உமர் (ரழி) அவர்கள் அவரிடம், "தொழுகைக்கு (வரவிடாமல்) உங்களைத் தடுத்தது எது?" என்று கேட்டார்கள். அந்த மனிதர், "நான் அதானைக் கேட்டதும் (தொழுகைக்காக) உளூச் செய்தேன், அவ்வளவுதான்" என்று கூறினார். அதைக் கேட்ட உமர் (ரழி) அவர்கள், "நபி (ஸல்) அவர்கள், 'உங்களில் ஜும்ஆ தொழுகைக்குச் செல்பவர் குளிக்க வேண்டும்' என்று கூறுவதை நீங்கள் கேட்கவில்லையா?" என்று கூறினார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الدُّهْنِ لِلْجُمُعَةِ
வெள்ளிக்கிழமை தொழுகைக்காக (தலை) எண்ணெய் பயன்படுத்துவது
حَدَّثَنَا آدَمُ، قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي ذِئْبٍ، عَنْ سَعِيدٍ الْمَقْبُرِيِّ، قَالَ أَخْبَرَنِي أَبِي، عَنِ ابْنِ وَدِيعَةَ، عَنْ سَلْمَانَ الْفَارِسِيِّ، قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم ‏ ‏ لاَ يَغْتَسِلُ رَجُلٌ يَوْمَ الْجُمُعَةِ، وَيَتَطَهَّرُ مَا اسْتَطَاعَ مِنْ طُهْرٍ، وَيَدَّهِنُ مِنْ دُهْنِهِ، أَوْ يَمَسُّ مِنْ طِيبِ بَيْتِهِ ثُمَّ يَخْرُجُ، فَلاَ يُفَرِّقُ بَيْنَ اثْنَيْنِ، ثُمَّ يُصَلِّي مَا كُتِبَ لَهُ، ثُمَّ يُنْصِتُ إِذَا تَكَلَّمَ الإِمَامُ، إِلاَّ غُفِرَ لَهُ مَا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْجُمُعَةِ الأُخْرَى ‏ ‏‏.‏
சல்மான்-அல்-ஃபார்சி (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

நபி (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "வெள்ளிக்கிழமையன்று எவர் ஒருவர் குளித்து, தம்மால் இயன்றவரை தம்மைத் தூய்மைப்படுத்திக் கொண்டு, பிறகு தமது (தலை) எண்ணெயைத் தேய்த்துக் கொண்டு அல்லது தமது வீட்டிலுள்ள நறுமணத்தைப் பூசிக் கொண்டு, பிறகு (ஜும்ஆ தொழுகைக்காகப்) புறப்பட்டுச் சென்று, மேலும் (பள்ளிவாசலில்) அருகருகே அமர்ந்திருக்கும் இருவரைப் பிரிக்காமல், பிறகு அல்லாஹ் அவருக்காக எழுதியுள்ள அளவு தொழுதுவிட்டு, பின்னர் இமாம் குத்பா நிகழ்த்தும்போது மௌனமாக இருக்கிறாரோ, அவருடைய இந்த வெள்ளிக்கும் கடந்த வெள்ளிக்கும் இடையில் உள்ள பாவங்கள் மன்னிக்கப்படும்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ، قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ طَاوُسٌ قُلْتُ لاِبْنِ عَبَّاسٍ ذَكَرُوا أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ ‏ اغْتَسِلُوا يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَاغْسِلُوا رُءُوسَكُمْ وَإِنْ لَمْ تَكُونُوا جُنُبًا، وَأَصِيبُوا مِنَ الطِّيبِ ‏ ‏‏.‏ قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ أَمَّا الْغُسْلُ فَنَعَمْ، وَأَمَّا الطِّيبُ فَلاَ أَدْرِي‏.‏
தாவூஸ் அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

நான் இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்களிடம், "நபி (ஸல்) அவர்கள், 'நீங்கள் ஜுனுப் நிலையில் இல்லாவிட்டாலும் வெள்ளிக்கிழமை அன்று குளித்து, உங்கள் தலைகளையும் கழுவிக்கொள்ளுங்கள் (அதாவது, முழுமையாகக் குளியுங்கள்), மேலும் நறுமணம் பூசிக்கொள்ளுங்கள்' என்று கூறியதாக மக்கள் அறிவிக்கிறார்களே" எனக் கூறினேன். அதற்கு இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள், "குளிப்பதைப் பற்றி (அதாவது, அது அவசியமானது என்று) எனக்குத் தெரியும்; ஆனால் நறுமணத்தைப் பற்றி (அதாவது, அது அவசியமானதா இல்லையா என்பது) எனக்குத் தெரியாது" என்று பதிலளித்தார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُوسَى، قَالَ أَخْبَرَنَا هِشَامٌ، أَنَّ ابْنَ جُرَيْجٍ، أَخْبَرَهُمْ قَالَ أَخْبَرَنِي إِبْرَاهِيمُ بْنُ مَيْسَرَةَ، عَنْ طَاوُسٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ـ رضى الله عنهما ـ أَنَّهُ ذَكَرَ قَوْلَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فِي الْغُسْلِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فَقُلْتُ لاِبْنِ عَبَّاسٍ أَيَمَسُّ طِيبًا أَوْ دُهْنًا إِنْ كَانَ عِنْدَ أَهْلِهِ فَقَالَ لاَ أَعْلَمُهُ‏.‏
தாவூஸ் அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள், வெள்ளிக்கிழமை குளிப்பது தொடர்பாக நபி (ஸல்) அவர்களின் கூற்றைக் குறிப்பிட்டார்கள். பின்னர் நான் அவர்களிடம், ஒருவரின் வீட்டில் நறுமணம் அல்லது (தலை) எண்ணெய் காணப்பட்டால் அவற்றைப் பயன்படுத்த நபி (ஸல்) அவர்கள் கட்டளையிட்டிருந்தார்களா என்று கேட்டேன். அவர் (இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள்) அது பற்றித் தமக்குத் தெரியாது என்று பதிலளித்தார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب يَلْبَسُ أَحْسَنَ مَا يَجِدُ
ஜுமுஆ தொழுகைக்காக சிறந்த ஆடைகளை அணிவது
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ، رَأَى حُلَّةَ سِيَرَاءَ عِنْدَ باب الْمَسْجِدِ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ، لَوِ اشْتَرَيْتَ هَذِهِ فَلَبِسْتَهَا يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَلِلْوَفْدِ إِذَا قَدِمُوا عَلَيْكَ‏.‏ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏"‏ إِنَّمَا يَلْبَسُ هَذِهِ مَنْ لاَ خَلاَقَ لَهُ فِي الآخِرَةِ ‏"‏‏.‏ ثُمَّ جَاءَتْ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْهَا حُلَلٌ، فَأَعْطَى عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ ـ رضى الله عنه ـ مِنْهَا حُلَّةً فَقَالَ عُمَرُ يَا رَسُولَ اللَّهِ، كَسَوْتَنِيهَا وَقَدْ قُلْتَ فِي حُلَّةِ عُطَارِدٍ مَا قُلْتَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏"‏ إِنِّي لَمْ أَكْسُكَهَا لِتَلْبَسَهَا ‏"‏‏.‏ فَكَسَاهَا عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ ـ رضى الله عنه ـ أَخًا لَهُ بِمَكَّةَ مُشْرِكًا‏.‏
அப்துல்லாஹ் பின் உமர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

உமர் பின் அல்-கத்தாப் (ரழி) அவர்கள் பள்ளிவாசலின் வாயிலில் பட்டு அங்கி ஒன்று (விற்கப்படுவதை) கண்டார்கள் மேலும் அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களிடம், "நீங்கள் வெள்ளிக்கிழமைகளிலும், தூதுக்குழுவினர் வரும்போதும் அணிவதற்காக இதை வாங்கிக்கொண்டால் நன்றாக இருக்குமே" என்று கூறினார்கள். அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள், "இதை மறுமையில் (நற்கூலியில்) எந்தப் பங்கும் இல்லாதவரே அணிவார்" என்று பதிலளித்தார்கள். பின்னர், அதுபோன்ற அங்கிகள் அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களுக்கு வழங்கப்பட்டன, அவற்றில் ஒன்றை அவர்கள் உமர் பின் அல்-கத்தாப் (ரழி) அவர்களுக்குக் கொடுத்தார்கள். அப்போது உமர் (ரழி) அவர்கள், "அல்லாஹ்வின் தூதரே! அதாரித் (பள்ளிவாசல் வாயிலில் அந்த பட்டு அங்கியினை விற்றுக் கொண்டிருந்த ஆடை வியாபாரி) அவர்களின் அங்கியைக் குறித்து நீங்கள் இன்னின்னவாறு கருத்து தெரிவித்திருந்தும் இந்த அங்கியை எனக்குக் கொடுத்துள்ளீர்களே!" என்று கூறினார்கள். அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள், "நான் இதை உங்களுக்கு அணிவதற்காகக் கொடுக்கவில்லை" என்று பதிலளித்தார்கள். ஆகவே உமர் பின் அல்-கத்தாப் (ரழி) அவர்கள் அதை மக்காவிலிருந்த தம்முடைய இணைவைக்கும் சகோதரருக்கு அணிவதற்காகக் கொடுத்தார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب السِّوَاكِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ
வெள்ளிக்கிழமையன்று சிவாக் கொண்டு பற்களைச் சுத்தம் செய்வது
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ أَبِي الزِّنَادِ، عَنِ الأَعْرَجِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ـ رضى الله عنه ـ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ ‏ لَوْلاَ أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِي ـ أَوْ عَلَى النَّاسِ ـ لأَمَرْتُهُمْ بِالسِّوَاكِ مَعَ كُلِّ صَلاَةٍ ‏ ‏‏.‏
அபூ ஹுரைரா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "என் உம்மத்தினருக்கோ அல்லது மக்களுக்கோ அது கடினமாகிவிடும் என்று நான் கருதியிராவிட்டால், ஒவ்வொரு தொழுகைக்கும் ஸிவாக்கினால் அவர்களுடைய பற்களைத் துலக்குமாறு நான் அவர்களுக்குக் கட்டளையிட்டிருப்பேன்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا أَبُو مَعْمَرٍ، قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ، قَالَ حَدَّثَنَا شُعَيْبُ بْنُ الْحَبْحَابِ، حَدَّثَنَا أَنَسٌ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏ ‏ أَكْثَرْتُ عَلَيْكُمْ فِي السِّوَاكِ ‏ ‏‏.‏
அனஸ் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "மிஸ்வாக்கைப் பயன்படுத்துமாறு நான் உங்களுக்கு மீண்டும் மீண்டும் கூறியுள்ளேன். (நபி (ஸல்) அவர்கள் மிஸ்வாக்கைப் பயன்படுத்துவதை வலியுறுத்தினார்கள்.)"

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ كَثِيرٍ، قَالَ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ، عَنْ مَنْصُورٍ، وَحُصَيْنٍ، عَنْ أَبِي وَائِلٍ، عَنْ حُذَيْفَةَ، قَالَ كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم إِذَا قَامَ مِنَ اللَّيْلِ يَشُوصُ فَاهُ‏.‏
ஹுதைஃபா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

நபி (ஸல்) அவர்கள் இரவில் (இரவுத் தொழுகைக்காக) எழும் போது, அவர்கள் தமது வாயைச் சுத்தம் செய்வார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب مَنْ تَسَوَّكَ بِسِوَاكِ غَيْرِهِ
யார் சிவாக் கொண்டு தனது பற்களை சுத்தம் செய்கிறாரோ
حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ، قَالَ حَدَّثَنِي سُلَيْمَانُ بْنُ بِلاَلٍ، قَالَ قَالَ هِشَامُ بْنُ عُرْوَةَ أَخْبَرَنِي أَبِي، عَنْ عَائِشَةَ ـ رضى الله عنها ـ قَالَتْ دَخَلَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ أَبِي بَكْرٍ، وَمَعَهُ سِوَاكٌ يَسْتَنُّ بِهِ، فَنَظَرَ إِلَيْهِ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقُلْتُ لَهُ أَعْطِنِي هَذَا السِّوَاكَ يَا عَبْدَ الرَّحْمَنِ‏.‏ فَأَعْطَانِيهِ فَقَصَمْتُهُ ثُمَّ مَضَغْتُهُ، فَأَعْطَيْتُهُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَاسْتَنَّ بِهِ وَهْوَ مُسْتَسْنِدٌ إِلَى صَدْرِي‏.‏
ஆயிஷா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
அப்துர்-ரஹ்மான் பின் அபீ பக்ர் (ரழி) அவர்கள் ஒரு மிஸ்வாக்கைப் பிடித்துக்கொண்டு வந்தார்கள், அதனால் அவர்கள் தங்கள் பற்களைத் துலக்கிக் கொண்டிருந்தார்கள். அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் அவர்களைப் பார்த்தார்கள். நான் அப்துர்-ரஹ்மான் (ரழி) அவர்களிடம் அந்த மிஸ்வாக்கை எனக்குத் தருமாறு கேட்டேன், அவர்கள் அதை எனக்குக் கொடுத்த பிறகு நான் அதை உடைத்து, மென்று அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களுக்குக் கொடுத்தேன். பிறகு அவர்கள் அதைக் கொண்டு தங்கள் பற்களைத் துலக்கினார்கள், மேலும் (அந்த நேரத்தில்) அவர்கள் என் மார்பில் சாய்ந்திருந்தார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب مَا يُقْرَأُ فِي صَلاَةِ الْفَجْرِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ
வெள்ளிக்கிழமை ஃபஜ்ர் தொழுகையில் என்ன ஓத வேண்டும்
حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ، قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنْ سَعْدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ ـ هُوَ ابْنُ هُرْمُزَ ـ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ـ رضى الله عنه ـ قَالَ كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَقْرَأُ فِي الْجُمُعَةِ فِي صَلاَةِ الْفَجْرِ ‏{‏الم * تَنْزِيلُ‏}‏ السَّجْدَةَ وَ‏{‏هَلْ أَتَى عَلَى الإِنْسَانِ‏}‏
அபூ ஹுரைரா (ரழி) அறிவித்தார்கள்:
நபி (ஸல்) அவர்கள் வெள்ளிக்கிழமை ஃபஜ்ர் தொழுகையில், "அலிஃப், லாம், மீம், தன்ஸீல்" (ஸூரத்துஸ் ஸஜ்தா #32) மற்றும் "ஹல்-அதா-அலல்-இன்சானி" (அதாவது ஸூரத்துத் தஹ்ர் #76) ஆகியவற்றை ஓதுவார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الْجُمُعَةِ فِي الْقُرَى وَالْمُدْنِ
கிராமங்களிலும் நகரங்களிலும் ஜுமுஆ தொழுகையையும் குத்பாவையும் நிறைவேற்றுவதற்கு
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَامِرٍ الْعَقَدِيُّ، قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ طَهْمَانَ، عَنْ أَبِي جَمْرَةَ الضُّبَعِيِّ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، أَنَّهُ قَالَ إِنَّ أَوَّلَ جُمُعَةٍ جُمِّعَتْ بَعْدَ جُمُعَةٍ فِي مَسْجِدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِي مَسْجِدِ عَبْدِ الْقَيْسِ بِجُوَاثَى مِنَ الْبَحْرَيْنِ‏.‏
இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களின் பள்ளிவாசலில் ஒரு ஜும்ஆ தொழுகை நிறைவேற்றப்பட்டதற்குப் பிறகு நிறைவேற்றப்பட்ட முதல் ஜும்ஆ தொழுகை, பஹ்ரைனில் உள்ள ஜவாஸியில் அப்துல் கைஸ் கோத்திரத்தாரின் பள்ளிவாசலில் நடைபெற்றது.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ، قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ أَخْبَرَنَا يُونُسُ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ أَخْبَرَنَا سَالِمُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ ـ رضى الله عنهما ـ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ ‏"‏ كُلُّكُمْ رَاعٍ ‏"‏‏.‏ وَزَادَ اللَّيْثُ قَالَ يُونُسُ كَتَبَ رُزَيْقُ بْنُ حُكَيْمٍ إِلَى ابْنِ شِهَابٍ ـ وَأَنَا مَعَهُ يَوْمَئِذٍ بِوَادِي الْقُرَى ـ هَلْ تَرَى أَنْ أُجَمِّعَ‏.‏ وَرُزَيْقٌ عَامِلٌ عَلَى أَرْضٍ يَعْمَلُهَا، وَفِيهَا جَمَاعَةٌ مِنَ السُّودَانِ وَغَيْرِهِمْ، وَرُزَيْقٌ يَوْمَئِذٍ عَلَى أَيْلَةَ، فَكَتَبَ ابْنُ شِهَابٍ ـ وَأَنَا أَسْمَعُ ـ يَأْمُرُهُ أَنْ يُجَمِّعَ، يُخْبِرُهُ أَنَّ سَالِمًا حَدَّثَهُ أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ ‏"‏ كُلُّكُمْ رَاعٍ، وَكُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، الإِمَامُ رَاعٍ وَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَالرَّجُلُ رَاعٍ فِي أَهْلِهِ وَهْوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَالْمَرْأَةُ رَاعِيَةٌ فِي بَيْتِ زَوْجِهَا وَمَسْئُولَةٌ عَنْ رَعِيَّتِهَا، وَالْخَادِمُ رَاعٍ فِي مَالِ سَيِّدِهِ وَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ ـ قَالَ وَحَسِبْتُ أَنْ قَدْ قَالَ ـ وَالرَّجُلُ رَاعٍ فِي مَالِ أَبِيهِ وَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ وَكُلُّكُمْ رَاعٍ وَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ ‏"‏‏.‏
இப்னு உமர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
நான் அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள், "நீங்கள் அனைவரும் பொறுப்பாளர்கள்" என்று கூறக் கேட்டேன்.

யூனுஸ் கூறினார்: ருஸைக் பின் ஹுகைம் அவர்கள், நான் வாதி-அல்-குராவில் அவருடன் இருந்தபோது இப்னு ஷிஹாப் அவர்களுக்கு, "நான் ஜும்ஆ தொழுகையை வழிநடத்தலாமா?" என்று கேட்டிருந்தார்கள். ருஸைக் அவர்கள் நிலத்தில் (அதாவது விவசாயம்) வேலை செய்து கொண்டிருந்தார்கள், மேலும் அவருடன் சூடானிய மக்கள் குழுவினரும் மற்ற சிலரும் இருந்தனர்; அப்போது ருஸைக் அவர்கள் அய்லாவின் ஆளுநராக இருந்தார்கள். இப்னு ஷிஹாப் அவர்கள் (ருஸைக்கிற்கு) ஜும்ஆ தொழுகையை வழிநடத்துமாறு கட்டளையிட்டு எழுதினார்கள், மேலும் ஸாலிம் தமக்கு அறிவித்ததாகவும், அந்த அறிவிப்பில் அப்துல்லாஹ் பின் உமர் (ரழி) அவர்கள் பின்வருமாறு கூறியதாகவும் அவருக்குத் தெரிவித்தார்கள்: "நான் அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறக் கேட்டேன்: 'நீங்கள் அனைவரும் பொறுப்பாளர்கள் மற்றும் உங்கள் கண்காணிப்பில் உள்ளவர்களுக்கும் உங்கள் பராமரிப்பில் உள்ள பொருட்களுக்கும் பொறுப்பானவர்கள். இமாம் (அதாவது ஆட்சியாளர்) தனது குடிமக்களின் பொறுப்பாளர் ஆவார், மேலும் அவர்களுக்கு அவர் பொறுப்பானவர். ஒரு ஆண் தனது குடும்பத்தின் பொறுப்பாளர் ஆவார், மேலும் அவர்களுக்கு அவர் பொறுப்பானவர். ஒரு பெண் தனது கணவரின் வீட்டின் பொறுப்பாளர் ஆவார், மேலும் அதற்கு அவர் பொறுப்பானவர். ஒரு பணியாளர் தனது எஜமானரின் உடைமைகளின் பொறுப்பாளர் ஆவார், மேலும் அவற்றுக்கு அவர் பொறுப்பானவர்.' அவர் (ஸல்) அவர்கள் மேலும், 'ஒரு ஆண் தனது தந்தையின் சொத்தின் பொறுப்பாளர் ஆவார், மேலும் அதற்கு அவர் பொறுப்பானவர். நீங்கள் அனைவரும் பொறுப்பாளர்கள் மற்றும் உங்கள் கண்காணிப்பில் உள்ளவர்களுக்கும் உங்கள் பராமரிப்பில் உள்ள பொருட்களுக்கும் பொறுப்பானவர்கள்' என்றும் கூறியதாக நான் எண்ணுகிறேன்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب هَلْ عَلَى مَنْ لَمْ يَشْهَدِ الْجُمُعَةَ غُسْلٌ مِنَ النِّسَاءِ وَالصِّبْيَانِ وَغَيْرِهِمْ
ஜுமுஆ தொழுகைக்கு வராதவர்களுக்கு குளியல் அவசியமா?
حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ، قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ حَدَّثَنِي سَالِمُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، أَنَّهُ سَمِعَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ ـ رضى الله عنهما ـ يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ ‏ ‏ مَنْ جَاءَ مِنْكُمُ الْجُمُعَةَ فَلْيَغْتَسِلْ ‏ ‏‏.‏
`அப்துல்லாஹ் பின் உமர் (ரழி)` அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள், "உங்களில் ஜும்ஆ தொழுகைக்கு வருபவர் குளிக்க வேண்டும்" என்று கூற நான் கேட்டேன்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ صَفْوَانَ بْنِ سُلَيْمٍ، عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ، عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ ـ رضى الله عنه ـ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ ‏ غُسْلُ يَوْمِ الْجُمُعَةِ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ ‏ ‏‏.‏
அபூ ஸயீத் அல்-குத்ரீ (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "பருவ வயதை அடைந்த ஒவ்வொரு முஸ்லிமுக்கும் வெள்ளிக்கிழமையன்று குளிப்பது கட்டாயமாகும்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ حَدَّثَنَا وُهَيْبٌ، قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ طَاوُسٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏"‏ نَحْنُ الآخِرُونَ السَّابِقُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِنَا، وَأُوتِينَاهُ مِنْ بَعْدِهِمْ، فَهَذَا الْيَوْمُ الَّذِي اخْتَلَفُوا فِيهِ فَهَدَانَا اللَّهُ، فَغَدًا لِلْيَهُودِ وَبَعْدَ غَدٍ لِلنَّصَارَى ‏"‏‏.‏ فَسَكَتَ‏.‏ ثُمَّ قَالَ ‏"‏ حَقٌّ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ أَنْ يَغْتَسِلَ فِي كُلِّ سَبْعَةِ أَيَّامٍ يَوْمًا يَغْسِلُ فِيهِ رَأْسَهُ وَجَسَدَهُ ‏"‏‏.‏ ثُمَّ قَالَ ‏"‏ حَقٌّ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ أَنْ يَغْتَسِلَ فِي كُلِّ سَبْعَةِ أَيَّامٍ يَوْمًا يَغْسِلُ فِيهِ رَأْسَهُ وَجَسَدَهُ ‏"‏‏.‏
அபூ ஹுரைரா (ரழி) அறிவிக்கிறார்கள்:

அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) கூறினார்கள், “நாம் (சமூகங்களில்) இறுதியானவர்கள்; எனினும், மறுமை நாளில் முதன்மையானவர்களாக இருப்போம். அவர்களுக்கு வேதநூல் நமக்கு முன்னர் அருளப்பட்டது; மேலும் நமக்கு குர்ஆன் அவர்களுக்குப் பின்னர் அருளப்பட்டது. மேலும், இந்த (வெள்ளிக்கிழமை) நாளில்தான் அவர்கள் கருத்து வேறுபாடு கொண்டனர்; அல்லாஹ் நமக்கு (அதற்கு) வழிகாட்டினான். எனவே, நாளை (அதாவது சனிக்கிழமை) யூதர்களுக்குரிய (நாள்); நாளை மறுநாள் (அதாவது ஞாயிற்றுக்கிழமை) கிறிஸ்தவர்களுக்குரியது.” நபி (ஸல்) (சிறிது நேரம்) மௌனமாக இருந்தார்கள், பின்னர் கூறினார்கள், “ஒவ்வொரு முஸ்லிமும் ஏழு நாட்களுக்கு ஒருமுறை குளிப்பது கட்டாயமாகும்; அப்போது அவர் தமது தலையையும் உடலையும் கழுவ வேண்டும்.”

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
رَوَاهُ أَبَانُ بْنُ صَالِحٍ عَنْ مُجَاهِدٍ، عَنْ طَاوُسٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم ‏ ‏ لِلَّهِ تَعَالَى عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ حَقٌّ أَنْ يَغْتَسِلَ فِي كُلِّ سَبْعَةِ أَيَّامٍ يَوْمًا ‏ ‏‏.‏
அபூ ஹுரைரா (ரழி) அவர்கள் பல்வேறு அறிவிப்பாளர்கள் வாயிலாக அறிவித்தார்கள், நபி (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "அவர் ஏழு நாட்களில் (குறைந்தபட்சம்) ஒரு முறையாவது குளிக்க வேண்டும் என்பது ஒவ்வொரு முஸ்லிமின் மீதும் அல்லாஹ்வுக்குள்ள உரிமையாகும்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب
அத்தியாயம்
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ، حَدَّثَنَا شَبَابَةُ، حَدَّثَنَا وَرْقَاءُ، عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ، عَنْ مُجَاهِدٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ ‏ ائْذَنُوا لِلنِّسَاءِ بِاللَّيْلِ إِلَى الْمَسَاجِدِ ‏ ‏‏.‏
இப்னு உமர் (ரழி) அறிவித்தார்கள்:
நபி (ஸல்) கூறினார்கள், "பெண்களை இரவில் பள்ளிவாசல்களுக்குச் செல்ல அனுமதியுங்கள்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا يُوسُفُ بْنُ مُوسَى، حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ، حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، قَالَ كَانَتِ امْرَأَةٌ لِعُمَرَ تَشْهَدُ صَلاَةَ الصُّبْحِ وَالْعِشَاءِ فِي الْجَمَاعَةِ فِي الْمَسْجِدِ، فَقِيلَ لَهَا لِمَ تَخْرُجِينَ وَقَدْ تَعْلَمِينَ أَنَّ عُمَرَ يَكْرَهُ ذَلِكَ وَيَغَارُ قَالَتْ وَمَا يَمْنَعُهُ أَنْ يَنْهَانِي قَالَ يَمْنَعُهُ قَوْلُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏ ‏ لاَ تَمْنَعُوا إِمَاءَ اللَّهِ مَسَاجِدَ اللَّهِ ‏ ‏‏.‏
இப்னு உமர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

உமர் (பின் அல்-கத்தாப்) (ரழி) அவர்களின் மனைவியரில் ஒருவர் ஃபஜ்ர் மற்றும் இஷா தொழுகையை பள்ளிவாசலில் ஜமாஅத்துடன் நிறைவேற்றுபவர்களாக இருந்தார்கள். உமர் (ரழி) அவர்கள் அதை விரும்பவில்லை என்பதையும், அவருக்கு மிகுந்த கைரா (ரோஷம்) இருப்பதையும் அவர்கள் அறிந்திருந்தும், தொழுகைக்காக ஏன் வெளியே வந்தீர்கள் என்று அவர்களிடம் கேட்கப்பட்டது. அதற்கு அவர்கள் பதிலளித்தார்கள், "இந்தச் செயலிலிருந்து என்னைத் தடுப்பதற்கு அவருக்கு என்ன தடை இருக்கிறது?" மற்றவர் கூறினார்கள், "அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களின் கூற்று: 'அல்லாஹ்வின் பெண் அடிமைகளை அல்லாஹ்வின் பள்ளிவாசல்களுக்குச் செல்வதிலிருந்து தடுக்காதீர்கள்' என்பது அவரைத் தடுக்கிறது."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الرُّخْصَةِ إِنْ لَمْ يَحْضُرِ الْجُمُعَةَ فِي الْمَطَرِ
மழை பெய்யும் போது ஜுமுஆ (தொழுகை)வுக்கு செல்லாமல் இருக்க வேண்டும்.
حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، قَالَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ، قَالَ أَخْبَرَنِي عَبْدُ الْحَمِيدِ، صَاحِبُ الزِّيَادِيِّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْحَارِثِ ابْنُ عَمِّ، مُحَمَّدِ بْنِ سِيرِينَ قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ لِمُؤَذِّنِهِ فِي يَوْمٍ مَطِيرٍ إِذَا قُلْتَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ‏.‏ فَلاَ تَقُلْ حَىَّ عَلَى الصَّلاَةِ‏.‏ قُلْ صَلُّوا فِي بُيُوتِكُمْ‏.‏ فَكَأَنَّ النَّاسَ اسْتَنْكَرُوا، قَالَ فَعَلَهُ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنِّي، إِنَّ الْجُمُعَةَ عَزْمَةٌ، وَإِنِّي كَرِهْتُ أَنْ أُخْرِجَكُمْ، فَتَمْشُونَ فِي الطِّينِ وَالدَّحْضِ‏.‏
முஹம்மது பின் ஸீரீன் அறிவித்தார்கள்:

ஒரு மழை நாளில் இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) தமது முஅத்தினிடம் கூறினார்கள்: "'அஷ்ஹது அன்ன முஹம்மதர் ரஸூலுல்லாஹ்' (நான் முஹம்மது (ஸல்) அவர்கள் அல்லாஹ்வின் தூதர் என்று சாட்சி கூறுகிறேன்) என்று நீங்கள் கூறிய பிறகு, 'ஹய்ய அலஸ் ஸலாஹ்' (தொழுகைக்கு வாருங்கள்) என்று கூறாமல், 'உங்கள் இல்லங்களிலேயே தொழுது கொள்ளுங்கள்' என்று கூறுங்கள்." (அந்த மனிதர் அவ்வாறே செய்தார்). ஆனால், மக்கள் அதை விரும்பவில்லை. இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) கூறினார்கள்: "என்னை விட மிகவும் சிறந்த ஒருவரால் (அதாவது நபி (ஸல்) அவர்களால்) இது செய்யப்பட்டது. சந்தேகமின்றி, ஜும்ஆ தொழுகை கட்டாயமானதுதான். ஆனால், உங்களை சேற்றிலும் சகதியிலும் நடக்கச் செய்து வெளியே கொண்டு வந்து உங்களுக்கு சிரமம் கொடுப்பதை நான் விரும்பவில்லை."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
بَابُ مِنْ أَيْنَ تُؤْتَى الْجُمُعَةُ وَعَلَى مَنْ تَجِبُ
யாருக்கு ஜுமுஆ (தொழுகை) கட்டாயமானது?
حَدَّثَنَا أَحْمَدُ، قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ، قَالَ أَخْبَرَنِي عَمْرُو بْنُ الْحَارِثِ، عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي جَعْفَرٍ، أَنَّ مُحَمَّدَ بْنَ جَعْفَرِ بْنِ الزُّبَيْرِ، حَدَّثَهُ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ، عَنْ عَائِشَةَ، زَوْجِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَتْ كَانَ النَّاسُ يَنْتَابُونَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ مِنْ مَنَازِلِهِمْ وَالْعَوَالِي، فَيَأْتُونَ فِي الْغُبَارِ، يُصِيبُهُمُ الْغُبَارُ وَالْعَرَقُ، فَيَخْرُجُ مِنْهُمُ الْعَرَقُ، فَأَتَى رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِنْسَانٌ مِنْهُمْ وَهْوَ عِنْدِي، فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم ‏ ‏ لَوْ أَنَّكُمْ تَطَهَّرْتُمْ لِيَوْمِكُمْ هَذَا ‏ ‏‏.‏
ஆயிஷா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

(நபிகள் நாயகம் (ஸல்) அவர்களின் மனைவி) மக்கள் தங்கள் வசிப்பிடங்களிலிருந்தும் அல்-அவாலியிலிருந்தும் (அதாவது, மதீனாவின் புறநகர்ப் பகுதிகளிலிருந்து, மதீனாவிலிருந்து நான்கு மைல்கள் அல்லது அதற்கும் அதிகமான தூரம் வரை) வருவார்கள். அவர்கள் புழுதியைக் கடந்து வருவார்கள், வியர்வையில் நனைந்தும் புழுதி படிந்தும் இருப்பார்கள்; அதனால் அவர்களிடமிருந்து வியர்வை சொட்டும். அவர்களில் ஒருவர் என் வீட்டில் இருந்த அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களிடம் வந்தார். நபி (ஸல்) அவர்கள் அவரிடம், "இந்த உங்கள் நாளில் நீங்கள் உங்களை சுத்தமாக வைத்துக் கொள்ள வேண்டும் (அதாவது குளிக்க வேண்டும்) என்று நான் விரும்புகிறேன்" என்று கூறினார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب وَقْتُ الْجُمُعَةِ إِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ
ஜுமுஆ (தொழுகை)க்கான நேரம் சூரியன் சாய்ந்தவுடன் (அதாவது நண்பகலுக்குச் சற்று பிறகு) வந்துவிடுகிறது
حَدَّثَنَا عَبْدَانُ، قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ أَخْبَرَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ، أَنَّهُ سَأَلَ عَمْرَةَ عَنِ الْغُسْلِ، يَوْمَ الْجُمُعَةِ فَقَالَتْ قَالَتْ عَائِشَةُ ـ رضى الله عنها ـ كَانَ النَّاسُ مَهَنَةَ أَنْفُسِهِمْ، وَكَانُوا إِذَا رَاحُوا إِلَى الْجُمُعَةِ رَاحُوا فِي هَيْئَتِهِمْ فَقِيلَ لَهُمْ لَوِ اغْتَسَلْتُمْ‏.‏
யஹ்யா பின் ஸயீத் அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
நான் அம்ரா அவர்களிடம் வெள்ளிக்கிழமைகளில் குளிப்பதைப் பற்றி கேட்டேன். அவர் பதிலளித்தார்கள், "ஆயிஷா (ரழி) அவர்கள் கூறினார்கள், 'மக்கள் (தங்கள் வாழ்வாதாரத்திற்காக) வேலை செய்து வந்தார்கள், மேலும் அவர்கள் ஜுமுஆ தொழுகைக்குச் செல்லும்போதெல்லாம், அவர்கள் வேலை செய்த அதே நிலையில் பள்ளிவாசலுக்குச் சென்று வந்தார்கள். அதனால், அவர்கள் வெள்ளிக்கிழமை அன்று குளிக்குமாறு அறிவுறுத்தப்பட்டார்கள்.' "

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا سُرَيْجُ بْنُ النُّعْمَانِ، قَالَ حَدَّثَنَا فُلَيْحُ بْنُ سُلَيْمَانَ، عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عُثْمَانَ التَّيْمِيِّ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، رضى الله عنه أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُصَلِّي الْجُمُعَةَ حِينَ تَمِيلُ الشَّمْسُ‏.‏
அனஸ் பின் மாலிக் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
நபி (ஸல்) அவர்கள் ஜும்ஆ தொழுகையை நண்பகல் சாய்ந்தவுடன் தொழுவார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا عَبْدَانُ، قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ أَخْبَرَنَا حُمَيْدٌ، عَنْ أَنَسٍ، قَالَ كُنَّا نُبَكِّرُ بِالْجُمُعَةِ، وَنَقِيلُ بَعْدَ الْجُمُعَةِ‏.‏
அனஸ் பின் மாலிக் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

நாங்கள் ஜும்ஆ தொழுகையை ஆரம்பத்திலேயே தொழுது வந்தோம், பின்னர் மதிய உறக்கம் கொள்வோம்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب إِذَا اشْتَدَّ الْحَرُّ يَوْمَ الْجُمُعَةِ
வெள்ளிக்கிழமைகளில் வெப்பம் மிகவும் அதிகமானால்
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي بَكْرٍ الْمُقَدَّمِيُّ، قَالَ حَدَّثَنَا حَرَمِيُّ بْنُ عُمَارَةَ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو خَلْدَةَ ـ هُوَ خَالِدُ بْنُ دِينَارٍ ـ قَالَ سَمِعْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ، يَقُولُ كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم إِذَا اشْتَدَّ الْبَرْدُ بَكَّرَ بِالصَّلاَةِ، وَإِذَا اشْتَدَّ الْحَرُّ أَبْرَدَ بِالصَّلاَةِ، يَعْنِي الْجُمُعَةَ‏.‏ قَالَ يُونُسُ بْنُ بُكَيْرٍ أَخْبَرَنَا أَبُو خَلْدَةَ فَقَالَ بِالصَّلاَةِ، وَلَمْ يَذْكُرِ الْجُمُعَةَ‏.‏ وَقَالَ بِشْرُ بْنُ ثَابِتٍ حَدَّثَنَا أَبُو خَلْدَةَ قَالَ صَلَّى بِنَا أَمِيرٌ الْجُمُعَةَ ثُمَّ قَالَ لأَنَسٍ ـ رضى الله عنه ـ كَيْفَ كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّي الظُّهْرَ
அனஸ் பின் மாலிக் (ரழி) அறிவித்தார்கள்:

நபி (ஸல்) அவர்கள், குளிர் கடுமையாக இருந்தால் தொழுகையை முற்படுத்தித் தொழுவார்கள்; மேலும், வெப்பம் கடுமையாக இருந்தால் அவர்கள் தொழுகையைத் தாமதப்படுத்துவார்கள், அதாவது ஜும்ஆ தொழுகையை.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الْمَشْىِ إِلَى الْجُمُعَةِ
மெதுவாக நடக்கச் செல்வது
حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ، قَالَ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ أَبِي مَرْيَمَ، قَالَ حَدَّثَنَا عَبَايَةُ بْنُ رِفَاعَةَ، قَالَ أَدْرَكَنِي أَبُو عَبْسٍ وَأَنَا أَذْهَبُ، إِلَى الْجُمُعَةِ فَقَالَ سَمِعْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ ‏ ‏ مَنِ اغْبَرَّتْ قَدَمَاهُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ حَرَّمَهُ اللَّهُ عَلَى النَّارِ ‏ ‏‏.‏
அபூ அப்ச் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

நான் நபி (ஸல்) அவர்கள் கூறக் கேட்டேன், "அல்லாஹ்வின் பாதையில் எவருடைய பாதங்களில் புழுதி படிந்திருக்கிறதோ, அவரை நரக நெருப்பிலிருந்து அல்லாஹ் பாதுகாப்பான்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا آدَمُ، قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي ذِئْبٍ، قَالَ الزُّهْرِيُّ عَنْ سَعِيدٍ، وَأَبِي، سَلَمَةَ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ـ رضى الله عنه ـ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم‏.‏ وَحَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ، قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ أَخْبَرَنِي أَبُو سَلَمَةَ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ، قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ ‏ ‏ إِذَا أُقِيمَتِ الصَّلاَةُ فَلاَ تَأْتُوهَا تَسْعَوْنَ، وَأْتُوهَا تَمْشُونَ عَلَيْكُمُ السَّكِينَةُ، فَمَا أَدْرَكْتُمْ فَصَلُّوا، وَمَا فَاتَكُمْ فَأَتِمُّوا ‏ ‏‏.‏
அபூ ஹுரைரா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூற நான் கேட்டேன்: "தொழுகை ஆரம்பிக்கப்பட்டுவிட்டால் அதற்காக ஓடாதீர்கள்; மாறாக, நிதானமாக நடந்து செல்லுங்கள். உங்களுக்குக் கிடைத்ததை தொழுது கொள்ளுங்கள்; தவறியதை முழுமைப்படுத்துங்கள்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِيٍّ، قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو قُتَيْبَةَ، قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الْمُبَارَكِ، عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِي كَثِيرٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي قَتَادَةَ ـ لاَ أَعْلَمُهُ إِلاَّ عَنْ أَبِيهِ ـ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ ‏ لاَ تَقُومُوا حَتَّى تَرَوْنِي، وَعَلَيْكُمُ السَّكِينَةُ ‏ ‏‏.‏
அப்துல்லாஹ் பின் அபீ கத்தாதா (ரழி) அவர்கள் தங்கள் தந்தை (ரழி) அவர்களிடமிருந்து அறிவித்தார்கள்:

நபி (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "என்னை நீங்கள் பார்க்கும் வரை (தொழுகைக்காக) நிற்காதீர்கள், மேலும் அமைதியையும் கண்ணியத்தையும் கடைப்பிடியுங்கள்".

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب لاَ يُفَرَّقُ بَيْنَ اثْنَيْنِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ
வெள்ளிக்கிழமைகளில் இரண்டு நபர்களை பிரிக்கக்கூடாது
حَدَّثَنَا عَبْدَانُ، قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ أَخْبَرَنَا ابْنُ أَبِي ذِئْبٍ، عَنْ سَعِيدٍ الْمَقْبُرِيِّ، عَنْ أَبِيهِ، عَنِ ابْنِ وَدِيعَةَ، عَنْ سَلْمَانَ الْفَارِسِيِّ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏ ‏ مَنِ اغْتَسَلَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ، وَتَطَهَّرَ بِمَا اسْتَطَاعَ مِنْ طُهْرٍ، ثُمَّ ادَّهَنَ أَوْ مَسَّ مِنْ طِيبٍ، ثُمَّ رَاحَ فَلَمْ يُفَرِّقْ بَيْنَ اثْنَيْنِ، فَصَلَّى مَا كُتِبَ لَهُ، ثُمَّ إِذَا خَرَجَ الإِمَامُ أَنْصَتَ، غُفِرَ لَهُ مَا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْجُمُعَةِ الأُخْرَى ‏ ‏‏.‏
சல்மான் அல்-ஃபார்சி (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "வெள்ளிக்கிழமையன்று யார் குளித்து, தம்மால் இயன்றவரை தம்மைத் தூய்மைப்படுத்திக்கொண்டு, (தம் தலைமுடிக்கு) எண்ணெய் தேய்த்து அல்லது நறுமணம் பூசிக்கொண்டு, பின்னர் (ஜுமுஆ தொழுகைக்காகப்) பள்ளிக்குச் சென்று, (பள்ளியில் ஜுமுஆ தொழுகைக்காகக் கூடியிருக்கும்) இருவரை வலுக்கட்டாயமாகப் பிரித்துக்கொண்டு முன்னே செல்லாமல், தமக்கு விதிக்கப்பட்ட அளவு (நஃபில்) தொழுது, இமாம் குத்பா (சொற்பொழிவு) நிகழ்த்தும்போது மௌனமாக இருக்கிறாரோ, அவருக்கு அந்த வெள்ளிக்கிழமைக்கும் அதற்கு முந்திய வெள்ளிக்கிழமைக்கும் இடையிலான பாவங்கள் மன்னிக்கப்படும்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب لاَ يُقِيمُ الرَّجُلُ أَخَاهُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَيَقْعُدُ فِي مَكَانِهِ
ஒரு மனிதர் தனது சகோதரரை அவரது இடத்தில் அமர்வதற்காக எழுந்திருக்கச் செய்யக்கூடாது
حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ، قَالَ أَخْبَرَنَا مَخْلَدُ بْنُ يَزِيدَ، قَالَ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ، قَالَ سَمِعْتُ نَافِعًا، يَقُولُ سَمِعْتُ ابْنَ عُمَرَ ـ رضى الله عنهما ـ يَقُولُ نَهَى النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ يُقِيمَ الرَّجُلُ أَخَاهُ مِنْ مَقْعَدِهِ وَيَجْلِسَ فِيهِ‏.‏ قُلْتُ لِنَافِعٍ الْجُمُعَةَ قَالَ الْجُمُعَةَ وَغَيْرَهَا‏.‏
இப்னு ஜுரைஜ் (ரஹ்) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

நாஸிஃ (ரஹ்) அவர்கள், "இப்னு உமர் (ரழி) அவர்கள் கூறினார்கள், 'நபி (ஸல்) அவர்கள், ஒருவர் மற்றவரை அவருடைய இடத்திலிருந்து எழுப்பிவிட்டு அந்த இடத்தில் அமருவதை தடை செய்தார்கள்'" என்று கூறுவதை நான் கேட்டேன்.

நான் நாஃபிஉ (ரஹ்) அவர்களிடம், 'இது ஜும்ஆ தொழுகைக்கு மட்டும்தானா?' என்று கேட்டேன்.

அதற்கு அவர்கள், "ஜும்ஆ தொழுகைக்கும் மற்ற (எந்தத்) தொழுகைக்கும் தான்" என்று பதிலளித்தார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الأَذَانِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ
வெள்ளிக்கிழமை ஜுமுஆ தொழுகைக்கான பாங்கு
حَدَّثَنَا آدَمُ، قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي ذِئْبٍ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنِ السَّائِبِ بْنِ يَزِيدَ، قَالَ كَانَ النِّدَاءُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ أَوَّلُهُ إِذَا جَلَسَ الإِمَامُ عَلَى الْمِنْبَرِ عَلَى عَهْدِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم وَأَبِي بَكْرٍ وَعُمَرَ ـ رضى الله عنهما ـ فَلَمَّا كَانَ عُثْمَانُ ـ رضى الله عنه ـ وَكَثُرَ النَّاسُ زَادَ النِّدَاءَ الثَّالِثَ عَلَى الزَّوْرَاءِ‏.‏
அஸ்-ஸாயிப் பின் யஸீத் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

நபி (ஸல்) அவர்களின் வாழ்நாளிலும், அபூபக்ர் (ரழி) மற்றும் உமர் (ரழி) அவர்களின் (ஆட்சிக்) காலத்திலும், இமாம் சொற்பொழிவு மேடையில் (மிம்பரில்) அமர்ந்ததும் ஜும்ஆ தொழுகைக்கான அதான் சொல்லப்பட்டு வந்தது.

ஆனால் உஸ்மான் (ரழி) அவர்களின் கலீஃபா ஆட்சிக் காலத்தில், முஸ்லிம்களின் எண்ணிக்கை அதிகரித்தபோது, அஸ்-ஸவ்ரா எனும் இடத்தில் மூன்றாவது அதான் சேர்க்கப்பட்டது.

அபூ அப்துல்லாஹ் கூறினார்கள், "அஸ்-ஸவ்ரா என்பது மதீனாவின் சந்தையில் உள்ள ஓர் இடமாகும்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الْمُؤَذِّنِ الْوَاحِدِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ
வெள்ளிக்கிழமையன்று ஒரு முஅத்தின்
حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ، قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ أَبِي سَلَمَةَ الْمَاجِشُونُ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنِ السَّائِبِ بْنِ يَزِيدَ، أَنَّ الَّذِي، زَادَ التَّأْذِينَ الثَّالِثَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ عُثْمَانُ بْنُ عَفَّانَ ـ رضى الله عنه ـ حِينَ كَثُرَ أَهْلُ الْمَدِينَةِ، وَلَمْ يَكُنْ لِلنَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم مُؤَذِّنٌ غَيْرَ وَاحِدٍ، وَكَانَ التَّأْذِينُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ حِينَ يَجْلِسُ الإِمَامُ، يَعْنِي عَلَى الْمِنْبَرِ‏.‏
அஸ்-ஸாயிப் பின் யஸீத் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

ஜும்ஆ தொழுகைக்கான பாங்கொலிகளின் எண்ணிக்கையை மூன்றாக அதிகரித்தவர்கள் உஸ்மான் பின் அஃப்பான் (ரழி) அவர்கள் ஆவார்கள். மதீனாவின் (முஸ்லிம்) மக்களின் எண்ணிக்கை அதிகரித்திருந்தபோது (அவர்கள் இவ்வாறு செய்தார்கள்). நபிகள் நாயகம் (ஸல்) அவர்களின் வாழ்நாளில் ஒரேயொரு முஅத்தின் அவர்களே இருந்தார்கள். மேலும், இமாம் அவர்கள் (மிம்பரில்) அமர்ந்த பின்னரே பாங்கு சொல்லப்படும் வழக்கம் இருந்தது.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب يُؤَذِّنُ الإِمَامُ عَلَى الْمِنْبَرِ إِذَا سَمِعَ النِّدَاءَ
இமாம் அதானை கேட்கும்போது அதன் வார்த்தைகளை திரும்பக் கூறுகிறார்
حَدَّثَنَا ابْنُ مُقَاتِلٍ، قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ عُثْمَانَ بْنِ سَهْلِ بْنِ حُنَيْفٍ، عَنْ أَبِي أُمَامَةَ بْنِ سَهْلِ بْنِ حُنَيْفٍ، قَالَ سَمِعْتُ مُعَاوِيَةَ بْنَ أَبِي سُفْيَانَ،، وَهُوَ جَالِسٌ عَلَى الْمِنْبَرِ، أَذَّنَ الْمُؤَذِّنُ قَالَ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ‏.‏ قَالَ مُعَاوِيَةُ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ‏.‏ قَالَ أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ‏.‏ فَقَالَ مُعَاوِيَةُ وَأَنَا‏.‏ فَقَالَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ‏.‏ فَقَالَ مُعَاوِيَةُ وَأَنَا‏.‏ فَلَمَّا أَنْ قَضَى التَّأْذِينَ قَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَلَى هَذَا الْمَجْلِسِ حِينَ أَذَّنَ الْمُؤَذِّنُ يَقُولُ مَا سَمِعْتُمْ مِنِّي مِنْ مَقَالَتِي‏.‏
அபூ உமாமா பின் சஹ்ல் பின் ஹுனைஃப் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

முஆவியா பின் அபீ சுஃப்யான் (ரழி) அவர்கள் மிம்பரில் அமர்ந்திருந்தபோது (பாங்கின் வாசகங்களைத் திரும்பச் சொல்லிக்கொண்டிருந்ததை) நான் கேட்டேன். முஅத்தின் பாங்கு சொல்லி, "அல்லாஹு அக்பர், அல்லாஹு அக்பர்" என்று கூறியபோது, முஆவியா (ரழி) அவர்கள், "அல்லாஹு அக்பர், அல்லாஹு அக்பர்" என்று கூறினார்கள். முஅத்தின், "அஷ்ஹது அன் லா இலாஹ இல்லல்லாஹ் (வணக்கத்திற்குரியவர் அல்லாஹ்வைத் தவிர வேறு யாரும் இல்லை என்று நான் சாட்சி கூறுகிறேன்)" என்று கூறியபோது, முஆவியா (ரழி) அவர்கள், "நானும் (அவ்வாறே கூறுகிறேன்)" என்று கூறினார்கள். அவர், "அஷ்ஹது அன்ன முஹம்மதன் ரசூலுல்லாஹ் (முஹம்மது (ஸல்) அவர்கள் அல்லாஹ்வின் தூதர் என்று நான் சாட்சி கூறுகிறேன்)" என்று கூறியபோது, முஆவியா (ரழி) அவர்கள், "நானும் (அவ்வாறே கூறுகிறேன்)" என்று கூறினார்கள். பாங்கு சொல்லி முடிக்கப்பட்டதும், முஆவியா (ரழி) அவர்கள், "மக்களே, முஅத்தின் பாங்கு சொன்னபோது, அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் இதே மிம்பரிலிருந்து, நீங்கள் இப்போது என்னிடமிருந்து கேட்ட இந்த வார்த்தைகளையே கூறினார்கள் என்பதை நான் கேட்டிருக்கிறேன்" என்று கூறினார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الْجُلُوسِ عَلَى الْمِنْبَرِ عِنْدَ التَّأْذِينِ
அதான் சொல்லப்படும்போது மிம்பரில் அமர்வது
حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ، قَالَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، عَنْ عُقَيْلٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، أَنَّ السَّائِبَ بْنَ يَزِيدَ، أَخْبَرَهُ أَنَّ التَّأْذِينَ الثَّانِيَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ أَمَرَ بِهِ عُثْمَانُ حِينَ كَثُرَ أَهْلُ الْمَسْجِدِ، وَكَانَ التَّأْذِينُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ حِينَ يَجْلِسُ الإِمَامُ‏.‏
அஸ்-ஸாஇப் பின் யஸீத் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

`உஸ்மான் பின் அஃப்பான் (ரழி) அவர்கள் வெள்ளிக்கிழமைகளில் மஸ்ஜிதில் மக்களின் எண்ணிக்கை அதிகரித்தபோது இரண்டாவது அதானை அறிமுகப்படுத்தினார்கள். முன்பு வெள்ளிக்கிழமைகளில் இமாம் அவர்கள் (மிம்பரில்) தமது ஆசனத்தில் அமர்ந்த பின்னரே அதான் சொல்லப்பட்டு வந்தது.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب التَّأْذِينِ عِنْدَ الْخُطْبَةِ
குத்பா நிகழ்த்துவதற்கு முன் பாங்கு சொல்லுதல்
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُقَاتِلٍ، قَالَ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ، قَالَ أَخْبَرَنَا يُونُسُ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ سَمِعْتُ السَّائِبَ بْنَ يَزِيدَ، يَقُولُ إِنَّ الأَذَانَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ كَانَ أَوَّلُهُ حِينَ يَجْلِسُ الإِمَامُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ عَلَى الْمِنْبَرِ فِي عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَأَبِي بَكْرٍ وَعُمَرَ ـ رضى الله عنهما ـ فَلَمَّا كَانَ فِي خِلاَفَةِ عُثْمَانَ ـ رضى الله عنه ـ وَكَثُرُوا، أَمَرَ عُثْمَانُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ بِالأَذَانِ الثَّالِثِ، فَأُذِّنَ بِهِ عَلَى الزَّوْرَاءِ، فَثَبَتَ الأَمْرُ عَلَى ذَلِكَ‏.‏
அஸ்-ஸுஹ்ரி அறிவித்தார்கள்: நான் அஸ்-ஸாயிப் பின் யஸீத் (ரழி) அவர்கள் கூறக் கேட்டேன், "அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களின் வாழ்நாளிலும், அபூபக்கர் (ரழி), உமர் (ரழி) ஆகியோரின் (ஆட்சிக்) காலங்களிலும், இமாம் சொற்பொழிவு மேடையில் (மிம்பரில்) அமர்ந்த பின்னரே ஜும்ஆ தொழுகைக்கான அதான் அறிவிக்கப்பட்டு வந்தது. ஆனால், உஸ்மான் (ரழி) அவர்களின் கிலாஃபத்தின்போது மக்கள் தொகை அதிகரித்த வேளையில், அவர்கள் (வெள்ளிக்கிழமை ஜும்ஆ தொழுகைக்காக) மூன்றாவது அதானை அறிமுகப்படுத்தினார்கள். அது அஸ்-ஸவ்ரா எனும் இடத்தில் அறிவிக்கப்பட்டு, அந்தப் புதிய நடைமுறையே பிற்காலங்களிலும் அவ்வாறே நீடித்தது."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الْخُطْبَةِ عَلَى الْمِنْبَرِ
மிம்பரில் குத்பா நிகழ்த்த
حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، قَالَ حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدٍ الْقَارِيُّ الْقُرَشِيُّ الإِسْكَنْدَرَانِيُّ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو حَازِمِ بْنُ دِينَارٍ، أَنَّ رِجَالاً، أَتَوْا سَهْلَ بْنَ سَعْدٍ السَّاعِدِيَّ، وَقَدِ امْتَرَوْا فِي الْمِنْبَرِ مِمَّ عُودُهُ فَسَأَلُوهُ عَنْ ذَلِكَ فَقَالَ وَاللَّهِ إِنِّي لأَعْرِفُ مِمَّا هُوَ، وَلَقَدْ رَأَيْتُهُ أَوَّلَ يَوْمٍ وُضِعَ، وَأَوَّلَ يَوْمٍ جَلَسَ عَلَيْهِ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَرْسَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِلَى فُلاَنَةَ ـ امْرَأَةٍ قَدْ سَمَّاهَا سَهْلٌ ـ ‏"‏ مُرِي غُلاَمَكِ النَّجَّارَ أَنْ يَعْمَلَ لِي أَعْوَادًا أَجْلِسُ عَلَيْهِنَّ إِذَا كَلَّمْتُ النَّاسَ ‏"‏‏.‏ فَأَمَرَتْهُ فَعَمِلَهَا مِنْ طَرْفَاءِ الْغَابَةِ ثُمَّ جَاءَ بِهَا، فَأَرْسَلَتْ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَأَمَرَ بِهَا فَوُضِعَتْ هَا هُنَا، ثُمَّ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَلَّى عَلَيْهَا، وَكَبَّرَ وَهْوَ عَلَيْهَا، ثُمَّ رَكَعَ وَهْوَ عَلَيْهَا، ثُمَّ نَزَلَ الْقَهْقَرَى فَسَجَدَ فِي أَصْلِ الْمِنْبَرِ ثُمَّ عَادَ، فَلَمَّا فَرَغَ أَقْبَلَ عَلَى النَّاسِ فَقَالَ ‏"‏ أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا صَنَعْتُ هَذَا لِتَأْتَمُّوا وَلِتَعَلَّمُوا صَلاَتِي ‏"‏‏.‏
அபூ ஹாஸிம் பின் தீனார் அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

சிலர் ஸஹ்ல் பின் ஸஅத் அஸ்-ஸாஇதீ (ரழி) அவர்களிடம் சென்று, மிம்பரின் (மேடையின்) மரம் சம்பந்தமாக தங்களுக்கு மாறுபட்ட கருத்துகள் இருப்பதாக அவரிடம் கூறினார்கள். அவர்கள் அதைப் பற்றி அவரிடம் கேட்டார்கள், அதற்கு அவர் கூறினார்கள், "அல்லாஹ்வின் மீது ஆணையாக, அந்த மிம்பர் எந்த மரத்தால் செய்யப்பட்டது என்பதை நான் அறிவேன், மேலும் சந்தேகமின்றி அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் அதன் மீது அமர்ந்த முதல் நாளிலேயே நான் அதைப் பார்த்தேன். அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் இன்ன அன்சாரிப் பெண்மணியை (ஸஹ்ல் (ரழி) அவர்கள் அப்பெண்மணியின் பெயரைக் குறிப்பிட்டார்கள்) அழைத்துவரச் சொல்லி, அவரிடம், 'மக்களுக்கு நான் உரையாற்றும் நேரத்தில் நான் அமர்வதற்காக சில மரத்துண்டுகளை (அதாவது மிம்பரை) எனக்காக தயார் செய்யுமாறு உமது அடிமைத் தச்சருக்கு உத்தரவிடுங்கள்' என்று கூறினார்கள். எனவே அப்பெண்மணி தனது அடிமைத் தச்சருக்கு உத்தரவிட்டார்கள், அவர் அதை காட்டிலுள்ள தாமரிஸ்க் மரத்திலிருந்து செய்து (அப்பெண்மணியிடம்) கொண்டு வந்தார். அப்பெண்மணி அந்த (மிம்பரை) அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களிடம் அனுப்பினார்கள், அவர்கள் அதை இங்கே வைக்குமாறு உத்தரவிட்டார்கள். பிறகு நான் அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் அதன் மீது தொழுவதையும் பின்னர் அதன் மீது ருகூஃ செய்வதையும் பார்த்தேன். பின்னர் அவர்கள் பின்வாங்கினார்கள், கீழே இறங்கினார்கள், மிம்பரின் அடிவாரத்திற்கு அருகிலுள்ள தரையில் ஸஜ்தா செய்தார்கள், மீண்டும் மிம்பரின் மீது ஏறினார்கள். தொழுகையை முடித்த பிறகு அவர்கள் மக்களை முன்னோக்கி, 'நான் இதைச் செய்தேன், நீங்கள் என்னைப் பின்பற்றவும், நான் எவ்வாறு தொழுகின்றேன் என்பதை நீங்கள் கற்றுக்கொள்ளவும்' என்று கூறினார்கள்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِي مَرْيَمَ، قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ، قَالَ أَخْبَرَنِي يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ، قَالَ أَخْبَرَنِي ابْنُ أَنَسٍ، أَنَّهُ سَمِعَ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ كَانَ جِذْعٌ يَقُومُ إِلَيْهِ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم فَلَمَّا وُضِعَ لَهُ الْمِنْبَرُ سَمِعْنَا لِلْجِذْعِ مِثْلَ أَصْوَاتِ الْعِشَارِ حَتَّى نَزَلَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم فَوَضَعَ يَدَهُ عَلَيْهِ‏.‏ قَالَ سُلَيْمَانُ عَنْ يَحْيَى أَخْبَرَنِي حَفْصُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَنَسٍ أَنَّهُ سَمِعَ جَابِرًا‏.‏
ஜாபிர் பின் அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
நபி (ஸல்) அவர்கள் (சொற்பொழிவு ஆற்றும்போது) ஒரு பேரீச்சை மரத்தின் அடிமரத்தின் அருகே நிற்பது வழக்கம். அவர்களுக்காக மிம்பர் (சொற்பொழிவு மேடை) வைக்கப்பட்டபோது, நபி (ஸல்) அவர்கள் மிம்பரிலிருந்து இறங்கி வந்து அதன் மீது தமது திருக்கரத்தை வைக்கும் வரை அந்த அடிமரம் கர்ப்பிணிப் பெண் ஒட்டகத்தைப் போல் அழுவதை நாங்கள் கேட்டோம்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا آدَمُ، قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي ذِئْبٍ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنْ سَالِمٍ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ سَمِعْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَخْطُبُ عَلَى الْمِنْبَرِ فَقَالَ ‏ ‏ مَنْ جَاءَ إِلَى الْجُمُعَةِ فَلْيَغْتَسِلْ ‏ ‏‏.‏
ஸாலிம் அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
என் தந்தை (ரழி) அவர்கள் கூறினார்கள், "நபி (ஸல்) அவர்கள் மிம்பரின் மீது குத்பா நிகழ்த்திக் கொண்டிருந்தபோது, அவர்கள், 'ஜும்ஆ தொழுகைக்கு வருபவர் எவராயினும் (வருவதற்கு முன்) குளிக்க வேண்டும்' என்று கூறியதை நான் கேட்டேன்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الْخُطْبَةِ قَائِمًا
நின்று கொண்டு குத்பா கொடுப்பது
حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ الْقَوَارِيرِيُّ، قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ الْحَارِثِ، قَالَ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ ـ رضى الله عنهما ـ قَالَ كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَخْطُبُ قَائِمًا ثُمَّ يَقْعُدُ ثُمَّ يَقُومُ، كَمَا تَفْعَلُونَ الآنَ‏.‏
இப்னு உமர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
நபி (ஸல்) அவர்கள் நின்றுகொண்டிருக்கும்போது குத்பா நிகழ்த்துவார்கள், பிறகு அவர்கள் அமர்வார்கள், பிறகு இப்போதெல்லாம் நீங்கள் செய்வது போல மீண்டும் நிற்பார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب يَسْتَقْبِلُ الإِمَامُ الْقَوْمَ وَاسْتِقْبَالِ النَّاسِ الإِمَامَ إِذَا خَطَبَ
இமாம் மக்களை நோக்கி திரும்புதல்
حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ فَضَالَةَ، قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامٌ، عَنْ يَحْيَى، عَنْ هِلاَلِ بْنِ أَبِي مَيْمُونَةَ، حَدَّثَنَا عَطَاءُ بْنُ يَسَارٍ، أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِيَّ، قَالَ إِنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم جَلَسَ ذَاتَ يَوْمٍ عَلَى الْمِنْبَرِ وَجَلَسْنَا حَوْلَهُ‏.‏
அபூ ஸயீத் அல்-குத்ரீ (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

ஒரு நாள் நபி (ஸல்) அவர்கள் மிம்பரின் மீது அமர்ந்தார்கள், நாங்கள் அவர்களைச் சுற்றி அமர்ந்திருந்தோம்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب مَنْ قَالَ فِي الْخُطْبَةِ بَعْدَ الثَّنَاءِ أَمَّا بَعْدُ
குத்பாவில் "அம்மா பஃது" என்று கூறுதல்
وَقَالَ مَحْمُودٌ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ، قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عُرْوَةَ، قَالَ أَخْبَرَتْنِي فَاطِمَةُ بِنْتُ الْمُنْذِرِ، عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ أَبِي بَكْرٍ، قَالَتْ دَخَلْتُ عَلَى عَائِشَةَ ـ رضى الله عنها ـ وَالنَّاسُ يُصَلُّونَ قُلْتُ مَا شَأْنُ النَّاسِ فَأَشَارَتْ بِرَأْسِهَا إِلَى السَّمَاءِ‏.‏ فَقُلْتُ آيَةٌ فَأَشَارَتْ بِرَأْسِهَا أَىْ نَعَمْ‏.‏ قَالَتْ فَأَطَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم جِدًّا حَتَّى تَجَلاَّنِي الْغَشْىُ وَإِلَى جَنْبِي قِرْبَةٌ فِيهَا مَاءٌ فَفَتَحْتُهَا فَجَعَلْتُ أَصُبُّ مِنْهَا عَلَى رَأْسِي، فَانْصَرَفَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَقَدْ تَجَلَّتِ الشَّمْسُ، فَخَطَبَ النَّاسَ، وَحَمِدَ اللَّهَ بِمَا هُوَ أَهْلُهُ ثُمَّ قَالَ ‏"‏ أَمَّا بَعْدُ ‏"‏‏.‏ قَالَتْ وَلَغِطَ نِسْوَةٌ مِنَ الأَنْصَارِ، فَانْكَفَأْتُ إِلَيْهِنَّ لأُسَكِّتَهُنَّ فَقُلْتُ لِعَائِشَةَ مَا قَالَ قَالَتْ قَالَ ‏"‏ مَا مِنْ شَىْءٍ لَمْ أَكُنْ أُرِيتُهُ إِلاَّ قَدْ رَأَيْتُهُ فِي مَقَامِي هَذَا حَتَّى الْجَنَّةَ وَالنَّارَ، وَإِنَّهُ قَدْ أُوحِيَ إِلَىَّ أَنَّكُمْ تُفْتَنُونَ فِي الْقُبُورِ مِثْلَ ـ أَوْ قَرِيبَ مِنْ ـ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ، يُؤْتَى أَحَدُكُمْ، فَيُقَالُ لَهُ مَا عِلْمُكَ بِهَذَا الرَّجُلِ فَأَمَّا الْمُؤْمِنُ ـ أَوْ قَالَ الْمُوقِنُ شَكَّ هِشَامٌ ـ فَيَقُولُ هُوَ رَسُولُ اللَّهِ، هُوَ مُحَمَّدٌ صلى الله عليه وسلم جَاءَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَالْهُدَى فَآمَنَّا وَأَجَبْنَا وَاتَّبَعْنَا وَصَدَّقْنَا‏.‏ فَيُقَالُ لَهُ نَمْ صَالِحًا، قَدْ كُنَّا نَعْلَمُ إِنْ كُنْتَ لَتُؤْمِنُ بِهِ‏.‏ وَأَمَّا الْمُنَافِقُ ـ أَوْ قَالَ الْمُرْتَابُ شَكَّ هِشَامٌ ـ فَيُقَالُ لَهُ مَا عِلْمُكَ بِهَذَا الرَّجُلِ فَيَقُولُ لاَ أَدْرِي، سَمِعْتُ النَّاسَ يَقُولُونَ شَيْئًا فَقُلْتُهُ ‏"‏‏.‏ قَالَ هِشَامٌ فَلَقَدْ قَالَتْ لِي فَاطِمَةُ فَأَوْعَيْتُهُ، غَيْرَ أَنَّهَا ذَكَرَتْ مَا يُغَلِّظُ عَلَيْهِ‏.‏
ஃபாத்திமா பின்த் அல்-முன்திர் அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
அஸ்மா பின்த் அபீ பக்ர் அஸ்-ஸித்தீக் (ரழி) அவர்கள் கூறினார்கள், "நான் ஆயிஷா (ரழி) அவர்களிடம் சென்றேன், மக்கள் ஸலாத் தொழுது கொண்டிருந்தார்கள். நான் அவர்களிடம், 'மக்களுக்கு என்ன ஆயிற்று?' என்று கேட்டேன். அவர்கள் தங்கள் தலையால் வானத்தை நோக்கி சுட்டிக் காட்டினார்கள். நான் அவர்களிடம், 'ஏதேனும் அடையாளமா?' என்று கேட்டேன். ஆயிஷா (ரழி) அவர்கள் 'ஆம்' என்று பொருள்படும்படி தங்கள் தலையை ஆட்டினார்கள்." அஸ்மா (ரழி) அவர்கள் மேலும் கூறினார்கள், "அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் நான் மயக்கமடையும் அளவிற்கு ஸலாத்தை நீட்டினார்கள். என் அருகில் ஒரு தண்ணீர் தோல் பை இருந்தது, நான் அதைத் திறந்து என் தலையில் சிறிது தண்ணீர் ஊற்றிக் கொண்டேன். அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் ஸலாத்தை முடித்ததும், சூரிய கிரகணம் விலகியதும், நபி (ஸல்) அவர்கள் மக்களுக்கு உரையாற்றினார்கள், அல்லாஹ்வை அவன் தகுதிக்கேற்ப புகழ்ந்து, 'அம்மா பஃது' என்று கூறினார்கள்." அஸ்மா (ரழி) அவர்கள் மேலும் கூறினார்கள், "சில அன்சாரிப் பெண்கள் பேச ஆரம்பித்தார்கள், அதனால் நான் அவர்களை அமைதிப்படுத்த அவர்களிடம் திரும்பினேன். நபி (ஸல்) அவர்கள் என்ன கூறினார்கள் என்று நான் ஆயிஷா (ரழி) அவர்களிடம் கேட்டேன். ஆயிஷா (ரழி) அவர்கள் கூறினார்கள்: 'அவர்கள் (நபி ஸல்) கூறினார்கள், 'எனக்கு இதற்கு முன் ஒருபோதும் காட்டப்படாத விஷயங்களை நான் என்னுடைய இந்த இடத்தில் கண்டேன்; (நான் கண்டேன்) சொர்க்கத்தையும் நரகத்தையும் கூட. மேலும், நீங்கள் (மக்கள்) மஸீஹ் அத்-தஜ்ஜாலின் சோதனை போன்றோ அல்லது ஏறக்குறைய அது போன்றோ உங்கள் கப்றுகளில் சோதனைக்கு உள்ளாக்கப்படுவீர்கள் என்பது எனக்கு வஹீ (இறைச்செய்தி) மூலம் அறிவிக்கப்பட்டுள்ளது என்பதில் சந்தேகமில்லை. (வானவர்கள்) உங்களில் ஒவ்வொருவரிடமும் வந்து, 'இந்த மனிதரைப் பற்றி (நபி முஹம்மது (ஸல்) அவர்கள்) உங்களுக்கு என்ன தெரியும்?' என்று கேட்பார்கள். உண்மையான விசுவாசி அல்லது உறுதியான விசுவாசி (ஹிஷாம் அவர்கள் நபி (ஸல்) அவர்கள் எந்த வார்த்தையைப் பயன்படுத்தினார்கள் என்பதில் சந்தேகத்தில் இருந்தார்கள்), 'அவர்கள் அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள், அவர்கள் முஹம்மது (ஸல்) அவர்கள், தெளிவான சான்றுகளுடனும் வழிகாட்டுதலுடனும் எங்களிடம் வந்தார்கள்' என்று கூறுவார். 'எனவே நாங்கள் அவர்களை நம்பினோம், அவர்களின் போதனைகளை ஏற்றுக்கொண்டோம், மேலும் அவர்களின் போதனைகளைப் பின்பற்றி நம்பினோம்.' பின்னர் வானவர்கள் அவரிடம், அவர் ஒரு விசுவாசி என்பதை அவர்கள் அறிந்து கொண்டதால் (அமைதியாக) உறங்குமாறு கூறுவார்கள். ஆனால் நயவஞ்சகர் அல்லது சந்தேகமுள்ளவர் (ஹிஷாம் அவர்கள் நபி (ஸல்) அவர்கள் எந்த வார்த்தையைப் பயன்படுத்தினார்கள் என்பதில் உறுதியாக இல்லை), இந்த மனிதரைப் பற்றி (நபி முஹம்மது (ஸல்) அவர்கள்) அவருக்கு என்ன தெரியும் என்று கேட்கப்படுவார். அவர், 'எனக்குத் தெரியாது, ஆனால் மக்கள் (அவர்களைப் பற்றி) ஏதோ சொல்வதைக் கேட்டேன், அதனால் நானும் அதையே சொன்னேன்' என்று கூறுவார்." ஹிஷாம் அவர்கள் மேலும் கூறினார்கள், "ஃபாத்திமா அவர்கள் அந்த அறிவிப்பை முழுவதுமாக மனப்பாடமாக நினைவில் வைத்திருந்ததாகவும், நயவஞ்சகர் அல்லது சந்தேகமுள்ளவர் கடுமையாக தண்டிக்கப்படுவார் என்று அவர்கள் கூறியதைத் தவிர மற்ற அனைத்தையும் நினைவில் வைத்திருந்ததாகவும் என்னிடம் கூறினார்கள்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مَعْمَرٍ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ، عَنْ جَرِيرِ بْنِ حَازِمٍ، قَالَ سَمِعْتُ الْحَسَنَ، يَقُولُ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ تَغْلِبَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أُتِيَ بِمَالٍ أَوْ سَبْىٍ فَقَسَمَهُ، فَأَعْطَى رِجَالاً وَتَرَكَ رِجَالاً فَبَلَغَهُ أَنَّ الَّذِينَ تَرَكَ عَتَبُوا، فَحَمِدَ اللَّهَ ثُمَّ أَثْنَى عَلَيْهِ، ثُمَّ قَالَ ‏ ‏ أَمَّا بَعْدُ، فَوَاللَّهِ إِنِّي لأُعْطِي الرَّجُلَ، وَأَدَعُ الرَّجُلَ، وَالَّذِي أَدَعُ أَحَبُّ إِلَىَّ مِنَ الَّذِي أُعْطِي وَلَكِنْ أُعْطِي أَقْوَامًا لِمَا أَرَى فِي قُلُوبِهِمْ مِنَ الْجَزَعِ وَالْهَلَعِ، وَأَكِلُ أَقْوَامًا إِلَى مَا جَعَلَ اللَّهُ فِي قُلُوبِهِمْ مِنَ الْغِنَى وَالْخَيْرِ، فِيهِمْ عَمْرُو بْنُ تَغْلِبَ ‏ ‏‏.‏ فَوَاللَّهِ مَا أُحِبُّ أَنَّ لِي بِكَلِمَةِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حُمْرَ النَّعَمِ‏.‏ تَابَعَهُ يُونُسُ‏.‏
அம்ர் பின் தக்லிப் (ரழி) அவர்கள் அறிவிக்கிறார்கள்:

சில சொத்துக்களோ அல்லது ஏதோவொன்றோ அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களிடம் கொண்டுவரப்பட்டது, மேலும் அவர்கள் அதை பங்கிட்டுக் கொடுத்தார்கள். அவர்கள் சிலருக்குக் கொடுத்தார்கள், மற்றவர்களைப் புறக்கணித்தார்கள். பின்னர், தாம் புறக்கணித்தவர்களால் தாம் குறை கூறப்பட்டதாக அவர்களுக்கு செய்தி கிடைத்தது. ஆகவே, அவர்கள் அல்லாஹ்வைப் புகழ்ந்து போற்றிவிட்டு கூறினார்கள், "அம்மா பஃது. அல்லாஹ்வின் மீது சத்தியமாக, நான் ஒரு மனிதருக்குக் கொடுத்துவிட்டு மற்றொருவரைப் புறக்கணிக்கலாம், நான் புறக்கணிப்பவர் நான் கொடுப்பவரை விட எனக்கு மிகவும் பிரியமானவராக இருந்தாலும். ஆனால், நான் சிலருக்குக் கொடுக்கிறேன், ஏனெனில் அவர்களுடைய உள்ளங்களில் பொறுமையும் திருப்தியும் இல்லை என்று நான் உணர்கிறேன், மேலும், பொறுமையாகவும் மனநிறைவுடனும் இருப்பவர்களை, அல்லாஹ் அவர்களுடைய உள்ளங்களில் வைத்துள்ள நன்மை மற்றும் செல்வத்துடன் நான் விட்டுவிடுகிறேன். மேலும் அம்ர் பின் தக்லிப் (ரழி) அவர்கள் அவர்களில் ஒருவர்."

அம்ர் (ரழி) அவர்கள் மேலும் கூறினார்கள், "அல்லாஹ்வின் மீது சத்தியமாக! அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்களின் அந்த வார்த்தைகள் சிறந்த செந்நிற ஒட்டகங்களை விட எனக்கு மிகவும் பிரியமானவை."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ، قَالَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، عَنْ عُقَيْلٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، قَالَ أَخْبَرَنِي عُرْوَةُ، أَنَّ عَائِشَةَ، أَخْبَرَتْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم خَرَجَ ذَاتَ لَيْلَةٍ مِنْ جَوْفِ اللَّيْلِ، فَصَلَّى فِي الْمَسْجِدِ، فَصَلَّى رِجَالٌ بِصَلاَتِهِ فَأَصْبَحَ النَّاسُ فَتَحَدَّثُوا، فَاجْتَمَعَ أَكْثَرُ مِنْهُمْ فَصَلَّوْا مَعَهُ، فَأَصْبَحَ النَّاسُ فَتَحَدَّثُوا فَكَثُرَ أَهْلُ الْمَسْجِدِ مِنَ اللَّيْلَةِ الثَّالِثَةِ، فَخَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَصَلَّوْا بِصَلاَتِهِ، فَلَمَّا كَانَتِ اللَّيْلَةُ الرَّابِعَةُ عَجَزَ الْمَسْجِدُ عَنْ أَهْلِهِ حَتَّى خَرَجَ لِصَلاَةِ الصُّبْحِ، فَلَمَّا قَضَى الْفَجْرَ أَقْبَلَ عَلَى النَّاسِ، فَتَشَهَّدَ ثُمَّ قَالَ ‏ ‏ أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّهُ لَمْ يَخْفَ عَلَىَّ مَكَانُكُمْ، لَكِنِّي خَشِيتُ أَنْ تُفْرَضَ عَلَيْكُمْ فَتَعْجِزُوا عَنْهَا ‏ ‏‏.‏ تَابَعَهُ يُونُسُ‏.‏
ஆயிஷா (ரழி) அவர்கள் அறிவிக்கிறார்கள்:

ஒருமுறை நள்ளிரவில் அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் வெளியே சென்று பள்ளிவாசலில் தொழுதார்கள்; மேலும் சில ஆண்களும் அவர்களுடன் தொழுதார்கள். மறுநாள் காலையில் மக்கள் அதைப் பற்றி பேசிக்கொண்டார்கள், அதனால் மேலும் அதிகமான மக்கள் கூடி (இரண்டாவது இரவில்) அவர்களுடன் தொழுதார்கள். காலையில் அவர்கள் இந்தச் செய்தியைப் பரப்பினார்கள், அதனால், மூன்றாவது இரவில் மக்களின் எண்ணிக்கை பெருமளவில் அதிகரித்தது. அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் வெளியே வந்தார்கள், மேலும் அவர்கள் அவருக்குப் பின்னால் நின்று தொழுதார்கள். நான்காவது இரவில் பள்ளிவாசல் மக்களால் நிரம்பி வழிந்தது, அதனால் அவர்களுக்கு இடமளிக்க முடியவில்லை. அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் ஃபஜ்ர் தொழுகைக்காக மட்டும் வெளியே வந்தார்கள்; தொழுகையை முடித்ததும், அவர்கள் மக்களை நோக்கித் திரும்பி, "தஷஹ்ஹுத்" (வணக்கத்திற்குரியவன் அல்லாஹ்வைத் தவிர வேறு யாருமில்லை என்றும், முஹம்மது (ஸல்) அவர்கள் அவனுடைய தூதர் என்றும் நான் சாட்சி கூறுகிறேன்) ஓதினார்கள், பின்னர் கூறினார்கள்: "அம்மா பஃது. நிச்சயமாக (இரவில் பள்ளிவாசலில்) உங்களுடைய வருகை எனக்கு மறைவாக இருக்கவில்லை, ஆனால் இந்தத் தொழுகை (தஹஜ்ஜுத் தொழுகை) கடமையாக்கப்பட்டுவிடுமோ என்றும், மேலும் உங்களால் அதனை நிறைவேற்ற முடியாமல் போய்விடுமோ என்றும் நான் அஞ்சினேன்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ، قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ أَخْبَرَنِي عُرْوَةُ، عَنْ أَبِي حُمَيْدٍ السَّاعِدِيِّ، أَنَّهُ أَخْبَرَهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَامَ عَشِيَّةً بَعْدَ الصَّلاَةِ، فَتَشَهَّدَ وَأَثْنَى عَلَى اللَّهِ بِمَا هُوَ أَهْلُهُ ثُمَّ قَالَ ‏"‏ أَمَّا بَعْدُ ‏"‏‏.‏ تَابَعَهُ أَبُو مُعَاوِيَةَ وَأَبُو أُسَامَةَ عَنْ هِشَامٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي حُمَيْدٍ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏"‏ أَمَّا بَعْدُ ‏"‏‏.‏ تَابَعَهُ الْعَدَنِيُّ عَنْ سُفْيَانَ فِي أَمَّا بَعْدُ‏.‏
அபூ ஹுமைத் அஸ்ஸாஇதி (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

ஓர் இரவு அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் தொழுகைக்குப் பிறகு எழுந்து நின்று "தஷஹ்ஹுத்" ஓதினார்கள். பின்னர் அல்லாஹ்வை அவனுக்குரிய விதத்தில் புகழ்ந்து, "அம்மா பஃது" என்று கூறினார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ، قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، قَالَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ حُسَيْنٍ، عَنِ الْمِسْوَرِ بْنِ مَخْرَمَةَ، قَالَ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَسَمِعْتُهُ حِينَ تَشَهَّدَ يَقُولُ ‏ ‏ أَمَّا بَعْدُ ‏ ‏‏.‏ تَابَعَهُ الزُّبَيْدِيُّ عَنِ الزُّهْرِيِّ‏.‏
அல்-மிஸ்வர் பின் மக்ரமா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
ஒருமுறை அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் குத்பா ஓதுவதற்காக எழுந்தார்கள், மேலும் நான் அவர்கள் "தஷஹ்ஹுத்"துக்குப் பிறகு "அம்மா பஃது" என்று கூறுவதைக் கேட்டேன்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ أَبَانَ، قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ الْغَسِيلِ، قَالَ حَدَّثَنَا عِكْرِمَةُ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ـ رضى الله عنهما ـ قَالَ صَعِدَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم الْمِنْبَرَ وَكَانَ آخِرَ مَجْلِسٍ جَلَسَهُ مُتَعَطِّفًا مِلْحَفَةً عَلَى مَنْكِبَيْهِ، قَدْ عَصَبَ رَأْسَهُ بِعِصَابَةٍ دَسِمَةٍ، فَحَمِدَ اللَّهَ وَأَثْنَى عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ ‏"‏ أَيُّهَا النَّاسُ إِلَىَّ ‏"‏‏.‏ فَثَابُوا إِلَيْهِ ثُمَّ قَالَ ‏"‏ أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّ هَذَا الْحَىَّ مِنَ الأَنْصَارِ يَقِلُّونَ، وَيَكْثُرُ النَّاسُ، فَمَنْ وَلِيَ شَيْئًا مِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ صلى الله عليه وسلم فَاسْتَطَاعَ أَنْ يَضُرَّ فِيهِ أَحَدًا أَوْ يَنْفَعَ فِيهِ أَحَدًا، فَلْيَقْبَلْ مِنْ مُحْسِنِهِمْ، وَيَتَجَاوَزْ عَنْ مُسِيِّهِمْ ‏"‏‏.‏
இப்னு அப்பாஸ் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

ஒருமுறை நபி (ஸல்) அவர்கள் மிம்பரில் (சொற்பொழிவு மேடையில்) ஏறினார்கள், அது அவர்கள் கலந்துகொண்ட கடைசி சபையாக இருந்தது. அவர்கள் தங்களின் தோளை ஒரு பெரிய மேலங்கியால் போர்த்தியிருந்தார்கள் மேலும், எண்ணெய்ப் பசையுள்ள ஒரு துணியால் தங்களின் தலையைக் கட்டியிருந்தார்கள். அவர்கள் அல்லாஹ்வைப் புகழ்ந்து போற்றினார்கள் பிறகு கூறினார்கள், "ஓ மக்களே! என்னிடம் வாருங்கள்." எனவே, மக்கள் வந்து அவர்களைச் சூழ்ந்து கூடினார்கள், பிறகு அவர்கள் கூறினார்கள், "அம்மா பஃது." "இனிமேல் அன்சாரிகள் குறைந்துவிடுவார்கள், மற்ற மக்கள் அதிகரித்துவிடுவார்கள். எனவே, முஹம்மது (ஸல்) அவர்களைப் பின்பற்றுபவர்களுக்கு ஆட்சியாளராக ஆகி, மக்களுக்குத் தீங்கு செய்யவும் நன்மை செய்யவும் அதிகாரம் பெற்றவர் எவராயினும், அவர் அவர்களில் (அன்சாரிகளில்) உள்ள நல்லோரிடமிருந்து நன்மையை ஏற்றுக்கொள்ள வேண்டும் மேலும் அவர்களின் தவறிழைப்போரின் தவறுகளைப் கண்டுகொள்ளாமல் விட்டுவிட வேண்டும்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الْقَعْدَةِ بَيْنَ الْخُطْبَتَيْنِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ
இரண்டு குத்பாக்களுக்கு இடையில் அமர்வது
حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، قَالَ حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ الْمُفَضَّلِ، قَالَ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَخْطُبُ خُطْبَتَيْنِ يَقْعُدُ بَيْنَهُمَا‏.‏
`அப்துல்லாஹ் இப்னு `உமர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

நபி (ஸல்) அவர்கள் இரண்டு குத்பாக்களை நிகழ்த்துவார்கள், அவற்றுக்கு இடையில் அமருவார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الاِسْتِمَاعِ إِلَى الْخُطْبَةِ
வெள்ளிக்கிழமை குத்பா (மார்க்கச் சொற்பொழிவு) கேட்பதற்கு
حَدَّثَنَا آدَمُ، قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي ذِئْبٍ، عَنِ الزُّهْرِيِّ، عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الأَغَرِّ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم ‏ ‏ إِذَا كَانَ يَوْمُ الْجُمُعَةِ، وَقَفَتِ الْمَلاَئِكَةُ عَلَى باب الْمَسْجِدِ يَكْتُبُونَ الأَوَّلَ فَالأَوَّلَ، وَمَثَلُ الْمُهَجِّرِ كَمَثَلِ الَّذِي يُهْدِي بَدَنَةً، ثُمَّ كَالَّذِي يُهْدِي بَقَرَةً، ثُمَّ كَبْشًا، ثُمَّ دَجَاجَةً، ثُمَّ بَيْضَةً، فَإِذَا خَرَجَ الإِمَامُ طَوَوْا صُحُفَهُمْ، وَيَسْتَمِعُونَ الذِّكْرَ ‏ ‏‏.‏
அபூ ஹுரைரா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
நபி (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "வெள்ளிக்கிழமை அன்று, வானவர்கள் பள்ளிவாசலின் வாசலில் நின்றுகொண்டு, பள்ளிவாசலுக்கு வருபவர்களின் பெயர்களை அவர்கள் வரும் வரிசைப்படி ஒன்றன்பின் ஒன்றாக எழுதிக் கொண்டிருப்பார்கள். மிகவும் ஆரம்ப நேரத்தில் பள்ளிவாசலுக்குள் நுழைபவரின் உதாரணமாவது, ஒரு ஒட்டகத்தை அளிப்பவரைப் போன்றது (தியாகமாக). அதற்கு அடுத்து வருபவர் ஒரு பசுவை அளிப்பவரைப் போன்றும், பின்னர் ஒரு செம்மறியாட்டுக்கிடாயை அளிப்பவரைப் போன்றும், பின்னர் ஒரு கோழியை அளிப்பவரைப் போன்றும், பின்னர் ஒரு முட்டையை அளிப்பவரைப் போன்றும் முறையே இருப்பர். இமாம் (ஜும்ஆ தொழுகைக்காக) வெளியே வரும்போது, அவர்கள் (அதாவது, வானவர்கள்) தங்கள் ஏடுகளைச் சுருட்டிக்கொண்டு குத்பாவைக் கேட்பார்கள்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب إِذَا رَأَى الإِمَامُ رَجُلاً جَاءَ وَهْوَ يَخْطُبُ أَمَرَهُ أَنْ يُصَلِّيَ رَكْعَتَيْنِ
குத்பாவின் போது, அமருவதற்கு முன் இரண்டு ரக்அத் தொழுகை (தஹிய்யத்துல் மஸ்ஜித்)
حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ، قَالَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ، عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ، عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ جَاءَ رَجُلٌ وَالنَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَخْطُبُ النَّاسَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فَقَالَ ‏"‏ أَصَلَّيْتَ يَا فُلاَنُ ‏"‏‏.‏ قَالَ لاَ‏.‏ قَالَ ‏"‏ قُمْ فَارْكَعْ ‏"‏‏.‏
ஜாபிர் பின் அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

ஒரு வெள்ளிக்கிழமை அன்று நபி (ஸல்) அவர்கள் குத்பா நிகழ்த்திக் கொண்டிருந்தபோது ஒருவர் பள்ளிவாசலுக்குள் நுழைந்தார். நபி (ஸல்) அவர்கள் அவரிடம், "நீர் தொழுதுவிட்டீரா?" என்று கேட்டார்கள். அந்த மனிதர் இல்லை என்று பதிலளித்தார். நபி (ஸல்) அவர்கள், "எழுந்து இரண்டு ரக்அத்துகள் தொழுவீராக" என்று கூறினார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب مَنْ جَاءَ وَالإِمَامُ يَخْطُبُ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ خَفِيفَتَيْنِ
இமாம் குத்பா வழங்கும்போது, இலேசான இரண்டு ரக்அத் தொழுகை (தஹிய்யத்துல் மஸ்ஜித்)
حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنْ عَمْرٍو، سَمِعَ جَابِرًا، قَالَ دَخَلَ رَجُلٌ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَالنَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَخْطُبُ فَقَالَ ‏"‏ أَصَلَّيْتَ ‏"‏‏.‏ قَالَ لاَ‏.‏ قَالَ ‏"‏ فَصَلِّ رَكْعَتَيْنِ ‏"‏‏.‏
ஜாபிர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

நபி (ஸல்) அவர்கள் குத்பா நிகழ்த்திக் கொண்டிருந்தபோது ஒரு மனிதர் பள்ளிவாசலுக்குள் நுழைந்தார்.

நபி (ஸல்) அவர்கள் அவரிடம், "நீங்கள் தொழுதுவிட்டீர்களா?" என்று கேட்டார்கள்.

அதற்கு அம்மனிதர், "இல்லை" என்று பதிலளித்தார்.

நபி (ஸல்) அவர்கள், "இரண்டு ரக்அத் தொழுங்கள்" என்று கூறினார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب رَفْعِ الْيَدَيْنِ فِي الْخُطْبَةِ
குத்பாவின் (மார்க்கச் சொற்பொழிவு) போது கைகளை உயர்த்துவது
حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، قَالَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ، عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ، عَنْ أَنَسٍ،‏.‏ وَعَنْ يُونُسَ، عَنْ ثَابِتٍ، عَنْ أَنَسٍ، قَالَ بَيْنَمَا النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَخْطُبُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ إِذْ قَامَ رَجُلٌ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ، هَلَكَ الْكُرَاعُ، وَهَلَكَ الشَّاءُ، فَادْعُ اللَّهَ أَنْ يَسْقِيَنَا‏.‏ فَمَدَّ يَدَيْهِ وَدَعَا‏.‏
அனஸ் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

நபி (ஸல்) அவர்கள் ஒரு வெள்ளிக்கிழமை அன்று குத்பா ஓதிக் கொண்டிருந்தபோது, ஒரு மனிதர் எழுந்து நின்று, "அல்லாஹ்வின் தூதரே (ஸல்) அவர்களே! கால்நடைகளும் ஆடுகளும் மடிந்து கொண்டிருக்கின்றன, எனவே மழைக்காக அல்லாஹ்விடம் பிரார்த்தனை செய்யுங்கள்" என்று கூறினார். எனவே நபி (ஸல்) அவர்கள் தம் இரு கரங்களையும் உயர்த்தி, (மழைக்காக) அல்லாஹ்விடம் துஆச் செய்தார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الاِسْتِسْقَاءِ فِي الْخُطْبَةِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ
வெள்ளிக்கிழமை குத்பாவில் இஸ்திஸ்கா
حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ الْمُنْذِرِ، قَالَ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَمْرٍو، قَالَ حَدَّثَنِي إِسْحَاقُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي طَلْحَةَ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ أَصَابَتِ النَّاسَ سَنَةٌ عَلَى عَهْدِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فَبَيْنَا النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَخْطُبُ فِي يَوْمِ جُمُعَةٍ قَامَ أَعْرَابِيٌّ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ هَلَكَ الْمَالُ وَجَاعَ الْعِيَالُ، فَادْعُ اللَّهَ لَنَا‏.‏ فَرَفَعَ يَدَيْهِ، وَمَا نَرَى فِي السَّمَاءِ قَزَعَةً، فَوَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ مَا وَضَعَهَا حَتَّى ثَارَ السَّحَابُ أَمْثَالَ الْجِبَالِ، ثُمَّ لَمْ يَنْزِلْ عَنْ مِنْبَرِهِ حَتَّى رَأَيْتُ الْمَطَرَ يَتَحَادَرُ عَلَى لِحْيَتِهِ صلى الله عليه وسلم فَمُطِرْنَا يَوْمَنَا ذَلِكَ، وَمِنَ الْغَدِ، وَبَعْدَ الْغَدِ وَالَّذِي يَلِيهِ، حَتَّى الْجُمُعَةِ الأُخْرَى، وَقَامَ ذَلِكَ الأَعْرَابِيُّ ـ أَوْ قَالَ غَيْرُهُ ـ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ، تَهَدَّمَ الْبِنَاءُ وَغَرِقَ الْمَالُ، فَادْعُ اللَّهَ لَنَا‏.‏ فَرَفَعَ يَدَيْهِ، فَقَالَ ‏ ‏ اللَّهُمَّ حَوَالَيْنَا، وَلاَ عَلَيْنَا ‏ ‏‏.‏ فَمَا يُشِيرُ بِيَدِهِ إِلَى نَاحِيَةٍ مِنَ السَّحَابِ إِلاَّ انْفَرَجَتْ، وَصَارَتِ الْمَدِينَةُ مِثْلَ الْجَوْبَةِ، وَسَالَ الْوَادِي قَنَاةُ شَهْرًا، وَلَمْ يَجِئْ أَحَدٌ مِنْ نَاحِيَةٍ إِلاَّ حَدَّثَ بِالْجَوْدِ‏.‏
அனஸ் பின் மாலிக் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
ஒருமுறை நபி (ஸல்) அவர்களின் வாழ்நாளில் மக்கள் வறட்சியால் (பஞ்சத்தால்) பீடிக்கப்பட்டிருந்தார்கள். நபி (ஸல்) அவர்கள் ஒரு வெள்ளிக்கிழமை அன்று குத்பா நிகழ்த்திக் கொண்டிருந்தபோது, ஒரு கிராமவாசி எழுந்து நின்று, "அல்லாஹ்வின் தூதரே! எங்கள் உடமைகள் அழிக்கப்படுகின்றன, குழந்தைகள் பசியுடன் இருக்கிறார்கள்; தயவுசெய்து அல்லாஹ்விடம் (மழைக்காக) பிரார்த்தனை செய்யுங்கள்" என்று கூறினார். எனவே நபி (ஸல்) அவர்கள் தம் கைகளை உயர்த்தினார்கள். அந்நேரம் வானத்தில் மேகத்தின் சுவடே இல்லை. எவன் கைவசம் என் ஆத்மா இருக்கிறதோ அவன் மீது சத்தியமாக, அவர்கள் (நபி (ஸல்) அவர்கள்) தம் கைகளைத் தாழ்த்தியவுடனே, மலைகளைப் போன்று மேகங்கள் திரண்டன, மேலும் அவர்கள் மிம்பரிலிருந்து இறங்குவதற்கு முன்பே, நபி (ஸல்) அவர்களின் தாடியில் மழை பெய்வதை நான் கண்டேன். அன்று மழை பெய்தது, மறுநாள், மூன்றாம் நாள், நான்காம் நாள் முதல் அடுத்த வெள்ளிக்கிழமை வரை மழை பெய்தது.

அதே கிராமவாசி அல்லது வேறொரு மனிதர் எழுந்து நின்று, "அல்லாஹ்வின் தூதரே! வீடுகள் இடிந்துவிட்டன, எங்கள் உடமைகளும் கால்நடைகளும் மூழ்கிவிட்டன; தயவுசெய்து அல்லாஹ்விடம் (எங்களைப் பாதுகாக்க) பிரார்த்தனை செய்யுங்கள்" என்று கூறினார். எனவே நபி (ஸல்) அவர்கள் தம் இரு கைகளையும் உயர்த்தி, "யா அல்லாஹ்! எங்கள் சுற்றுப்புறங்களில் (பொழியட்டும்), எங்கள் மீது வேண்டாம்" என்று கூறினார்கள். எனவே, அவர்கள் தம் கைகளால் எந்தத் திசையைச் சுட்டிக்காட்டினார்களோ, அந்தத் திசையில் மேகங்கள் கலைந்து அகன்றன, மேலும் மதீனாவின் (வானம்) மேகங்களுக்கு மத்தியில் உள்ள ஒரு துவாரத்தைப் போலத் தெளிவடைந்தது. கனாத் பள்ளத்தாக்கு ஒரு மாத காலமாக வெள்ளக்காடாக இருந்தது, வெளியிலிருந்து வந்த எவரும் அந்த பெருமழையைப் பற்றிப் பேசாமல் இருக்கவில்லை.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الإِنْصَاتِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَالإِمَامُ يَخْطُبُ
இமாம் குத்பா கொடுக்கும்போது ஒருவர் அமைதியாக இருந்து கேட்க வேண்டும்
حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ، قَالَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ، عَنْ عُقَيْلٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، قَالَ أَخْبَرَنِي سَعِيدُ بْنُ الْمُسَيَّبِ، أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ، أَخْبَرَهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ ‏ إِذَا قُلْتَ لِصَاحِبِكَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ أَنْصِتْ‏.‏ وَالإِمَامُ يَخْطُبُ فَقَدْ لَغَوْتَ ‏ ‏‏.‏
அபூ ஹுரைரா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் கூறினார்கள், "இமாம் குத்பா (சொற்பொழிவு) நிகழ்த்திக் கொண்டிருக்கும்போது, நீங்கள் உங்கள் தோழரிடம் ‘மௌனமாக இருந்து கவனி’ என்று கூறினால், நிச்சயமாக நீங்கள் ஒரு தீய செயலைச் செய்துவிட்டீர்கள்."

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب السَّاعَةِ الَّتِي فِي يَوْمِ الْجُمُعَةِ
வெள்ளிக்கிழமையில் ஒரு மணி நேரம் (அதிர்ஷ்டகரமான நேரம்)
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ أَبِي الزِّنَادِ، عَنِ الأَعْرَجِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ذَكَرَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فَقَالَ ‏ ‏ فِيهِ سَاعَةٌ لاَ يُوَافِقُهَا عَبْدٌ مُسْلِمٌ، وَهْوَ قَائِمٌ يُصَلِّي، يَسْأَلُ اللَّهَ تَعَالَى شَيْئًا إِلاَّ أَعْطَاهُ إِيَّاهُ ‏ ‏‏.‏ وَأَشَارَ بِيَدِهِ يُقَلِّلُهَا‏.‏
அபு ஹுரைரா (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் வெள்ளிக்கிழமையைப் பற்றிப் பேசி, கூறினார்கள்: "வெள்ளிக்கிழமையில் ஒரு (பொருத்தமான) நேரம் இருக்கிறது; ஒரு முஸ்லிம் தொழுதுகொண்டிருக்கும் நிலையில் அதை அடைந்து, அல்லாஹ்விடம் எதையேனும் கேட்டால், நிச்சயமாக அல்லாஹ் அவனுடைய கோரிக்கையை நிறைவேற்றுவான்." மேலும் அவர்கள் (ஸல்) தமது கைகளால் அந்த நேரத்தின் சுருக்கத்தைச் சுட்டிக்காட்டினார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب إِذَا نَفَرَ النَّاسُ عَنِ الإِمَامِ فِي صَلاَةِ الْجُمُعَةِ فَصَلاَةُ الإِمَامِ وَمَنْ بَقِيَ جَائِزَةٌ
ஜுமுஆ தொழுகையின் போது இமாம் குத்பா கொடுக்கும் போது சிலர் வெளியேறினால்
حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ بْنُ عَمْرٍو، قَالَ حَدَّثَنَا زَائِدَةُ، عَنْ حُصَيْنٍ، عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِي الْجَعْدِ، قَالَ حَدَّثَنَا جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، قَالَ بَيْنَمَا نَحْنُ نُصَلِّي مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم إِذْ أَقْبَلَتْ عِيرٌ تَحْمِلُ طَعَامًا، فَالْتَفَتُوا إِلَيْهَا حَتَّى مَا بَقِيَ مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم إِلاَّ اثْنَا عَشَرَ رَجُلاً، فَنَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ ‏{‏وَإِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْوًا انْفَضُّوا إِلَيْهَا وَتَرَكُوكَ قَائِمًا‏}‏
ஜாபிர் பின் அப்துல்லாஹ் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்: நாங்கள் நபி (ஸல்) அவர்களுடன் (ஜும்ஆ குத்பா மற்றும் தொழுகை) தொழுதுகொண்டிருந்தபோது, (ஷாமிலிருந்து) உணவு ஏற்றப்பட்ட சில ஒட்டகங்கள் வந்தன. மக்கள் தங்கள் கவனத்தை அந்த ஒட்டகங்களின் பக்கம் திருப்பி, (பள்ளிவாசலை விட்டு வெளியேறினார்கள்), மேலும் பன்னிரண்டு நபர்கள் மட்டுமே நபி (ஸல்) அவர்களுடன் எஞ்சியிருந்தார்கள். ஆகவே, இந்த வசனம் அருளப்பட்டது: "ஆனால் அவர்கள் ஏதேனும் வியாபாரத்தையோ அல்லது கேளிக்கையையோ காணும்போது, அதன்பால் அவர்கள் விரைந்து கலைந்து சென்றுவிடுகிறார்கள், மேலும் உம்மை நின்ற நிலையில் விட்டுவிடுகிறார்கள்." (62:11)

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الصَّلاَةِ بَعْدَ الْجُمُعَةِ وَقَبْلَهَا
ஜுமுஆ தொழுகைக்கு முன்னும் பின்னும் தொழுகை நிறைவேற்றுவது
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ، قَالَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُصَلِّي قَبْلَ الظُّهْرِ رَكْعَتَيْنِ، وَبَعْدَهَا رَكْعَتَيْنِ، وَبَعْدَ الْمَغْرِبِ رَكْعَتَيْنِ فِي بَيْتِهِ، وَبَعْدَ الْعِشَاءِ رَكْعَتَيْنِ وَكَانَ لاَ يُصَلِّي بَعْدَ الْجُمُعَةِ حَتَّى يَنْصَرِفَ فَيُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ‏.‏
அப்துல்லாஹ் பின் உமர் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் லுஹர் தொழுகைக்கு முன்னர் இரண்டு ரக்அத்களும், அதன் பின்னர் இரண்டு ரக்அத்களும் தொழுவார்கள். மேலும் அவர்கள் மஃரிப் தொழுகைக்குப் பின்னர் தமது வீட்டில் இரண்டு ரக்அத்களும், இஷா தொழுகைக்குப் பின்னர் இரண்டு ரக்அத்களும் தொழுவார்கள். அவர்கள் ஜுமுஆ தொழுகைக்குப் பின்னர் (பள்ளிவாசலிலிருந்து) புறப்படும் வரை தொழ மாட்டார்கள்; புறப்பட்ட பின்னர் தமது வீட்டில் இரண்டு ரக்அத்கள் தொழுவார்கள்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
بَابُ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى: {فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلاَةُ فَانْتَشِرُوا فِي الأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ}
தொழுகை முடிந்ததும், நீங்கள் பூமியில் பரவலாம், மேலும் அல்லாஹ்வின் அருளைத் தேடலாம்
حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِي مَرْيَمَ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو غَسَّانَ، قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو حَازِمٍ، عَنْ سَهْلٍ، قَالَ كَانَتْ فِينَا امْرَأَةٌ تَجْعَلُ عَلَى أَرْبِعَاءَ فِي مَزْرَعَةٍ لَهَا سِلْقًا، فَكَانَتْ إِذَا كَانَ يَوْمُ جُمُعَةٍ تَنْزِعُ أُصُولَ السِّلْقِ فَتَجْعَلُهُ فِي قِدْرٍ، ثُمَّ تَجْعَلُ عَلَيْهِ قَبْضَةً مِنْ شَعِيرٍ تَطْحَنُهَا، فَتَكُونُ أُصُولُ السِّلْقِ عَرْقَهُ، وَكُنَّا نَنْصَرِفُ مِنْ صَلاَةِ الْجُمُعَةِ فَنُسَلِّمُ عَلَيْهَا، فَتُقَرِّبُ ذَلِكَ الطَّعَامَ إِلَيْنَا فَنَلْعَقُهُ، وَكُنَّا نَتَمَنَّى يَوْمَ الْجُمُعَةِ لِطَعَامِهَا ذَلِكَ‏.‏
ஸஹ்ல் பின் ஸஅத் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:
எங்களில், ஒரு பண்ணையை வைத்திருந்து, அதில் நீரோடைகளின் கரைகளில் சில்க் (ஒரு வகைக் கீரை) பயிரிட்டு வந்த ஒரு பெண்மணி இருந்தார்கள். வெள்ளிக்கிழமைகளில், அவர் (அந்தப் பெண்மணி) அந்த சில்க்கை அதன் வேர்களோடு பிடுங்கி, அவ்வேர்களை ஒரு பாத்திரத்தில் இடுவார்கள். பிறகு, அவர் (அந்தப் பெண்மணி) அதன் மீது ஒரு கைப்பிடி அளவு பொடித்த பார்லியைத் தூவி அதைச் சமைப்பார்கள். அந்த சில்க்கின் வேர்கள் இறைச்சிக்குப் பதிலாக இருந்தன. ஜுமுஆ தொழுகையை முடித்த பிறகு, நாங்கள் அவருக்கு (அந்தப் பெண்மணிக்கு) ஸலாம் கூறுவோம், மேலும் அவர் (அந்தப் பெண்மணி) எங்களுக்கு அந்த உணவைக் கொடுப்பார்கள், அதை நாங்கள் எங்கள் கைகளால் உண்போம்; அந்த உணவுக்காகவே நாங்கள் வெள்ளிக்கிழமையை ஆவலுடன் எதிர்பார்த்திருப்போம்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْلَمَةَ، قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي حَازِمٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ سَهْلٍ، بِهَذَا وَقَالَ مَا كُنَّا نَقِيلُ وَلاَ نَتَغَدَّى إِلاَّ بَعْدَ الْجُمُعَةِ‏.‏
சஹ்ல் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

மேலே உள்ளதைப் போன்றே, இத்துடன் கூடுதலாக: நாங்கள் ஜுமுஆ தொழுகையை நிறைவேற்றிய பின்னரே தவிர, கய்லூலா (மதிய ஓய்வு உறக்கம்) கொள்ளவுமில்லை, மதிய உணவு உண்ணவுமில்லை.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
باب الْقَائِلَةِ بَعْدَ الْجُمُعَةِ
ஜுமுஆ (தொழுகை)க்குப் பிறகான மதிய உறக்கம்
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُقْبَةَ الشَّيْبَانِيُّ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ الْفَزَارِيُّ، عَنْ حُمَيْدٍ، قَالَ سَمِعْتُ أَنَسًا، يَقُولُ كُنَّا نُبَكِّرُ إِلَى الْجُمُعَةِ ثُمَّ نَقِيلُ‏.‏
அனஸ் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

நாங்கள் ஜுமுஆ தொழுகையை முன்கூட்டியே தொழுதுவிட்டு, பின்னர் கய்லூலா (மதிய ஓய்வு) செய்வோம்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح
حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِي مَرْيَمَ، قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو غَسَّانَ، قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو حَازِمٍ، عَنْ سَهْلٍ، قَالَ كُنَّا نُصَلِّي مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم الْجُمُعَةَ ثُمَّ تَكُونُ الْقَائِلَةُ‏.‏
ஸஹ்ல் (ரழி) அவர்கள் அறிவித்தார்கள்:

நாங்கள் நபி (ஸல்) அவர்களுடன் ஜும்ஆ தொழுகையை தொழுதுவிட்டு, பின்னர் மதிய ஓய்வு எடுப்போம்.

ஹதீஸ் தரம் : ஸஹீஹ்
صحيح